Գրականության լեզուներն են աշխարհ ստեղծում (երկրորդ մաս)
«Ի՞նչն է ստիպում հեղինակին անկուշտորեն ոչ ցենզուրային բառեր օգտագործել իր ստեղծագործություններում, ժամանակակից հերոսի ժամանակակից կերպարը լիարժեք ներկայացնելու համար արդյո՞ք դա պարտադիր պայման է, թե՞ Դոստոեւսկու ու Տոլստոյի ժամանակներում մարդիկ չէին հայհոյում... էն էլ ոնց էին հայհոյում, բայց դա չէր դառնում ֆետիշ ինչպես մեր օրերում»: Եվ` «ինչ միամիտ ու անգրագետ տրյուկ է ամերիկյան դասականին` Հենրի Միլլերին, ամեն անգամ տեղի-անտեղի օրինակ բերել... ոչ մերժողը (գիրքը) հավես ունի քֆուրների ետևում գեղարվեստական արժեք փնտրելու, ոչ էլ մեր ժամանակակից «դեսիդենտ» գրողն է իր և ուրիշների քֆուրների մեջ տարբերություն տեսնում»:
Ընթերցողական այս դիրքորոշումը վկայում է, որ ոմանք նախընտրում են ապրել թանգարանում, մշակութային հայտնի ու հաստատված արժեքների գրադարանում, ուր կողմնորոշվելը ոչ մի ջանք չի պահանջում, քանի որ քո փոխարեն ուրիշները ամեն ինչ տեղը տեղին շարել ու դասավորել են: Ընթերցողական ջանք ներդնելու «հավես չունենալը» նշանակում է մշակութային դիակ հոտոտելու նախընտրություն, քանի որ անգամ գրադարանների հաստատուն ու վերին դարակներում տեղ ունեցողները մեռելներ են, որ կարող են կյանք ստանալ ամեն անգամ ընթերցվելիս, ընդ որում` նորովի, նոր համատեքստի ու մեկնաբանության շնորհիվ: Ինչպես Գրիգոր Պլտյանն էր ասում իմ արած հարցազրույցում (http://www.prm.am/index.php/culture/85-2009-02-21-09-53-15/2035-2009-06-30-09-45-39), գրականությունը «կա կարդացողի և արտադրողի փոխհարաբերության մեջ: Այդպես գրադարաններում կա, օրինակ, Նարեկացի կամ Չարենց: Դրանք մեռած են, մեռած լեզու է: Որպեսզի կենդանի դառնան, պիտի կարդանք, բերենք դեպի մեզ»:
Բորխեսը իր «Գիրքը» էսսեում բացատրում է, թե ինչպես ամեն գրական գործի գումարվում են նաեւ դրա ընթերցումները, եւ մենք, օրինակ, Շեքսպիրի «Համլետը» կարդալուց միաժամանակ «կարդում» ենք նաեւ դրա նախկին բազմաթիվ ընթերցումներ: «Համլետը» բախտավոր է ոչ միայն Շեքսպիրի գրչին պատկանելու, այլ նաեւ աշխարհի հազարավոր բեմադրիչների, դերասանների, գրաքննադատների, թարգմանիչների եւ «հավես ունեցող» ընթերցողների շնորհիվ: Իսկ հայ, նույնիսկ դասական գրողները նման բախտ չունեն, քանի որ հայ ընթերցողը նախընտրում է անհավես սպառողի դերում լինել:
Ընթերցողական մյուս դիրքորոշումը «ապրելու լեզվի» հավակնորդ է ընկալում միայն, էսպես ասած, «ցածր» լեզուն, կենցաղային-խոսակցականը, ինչը նշանակում է, որ «բարձր», ասենք` մասնագիտական լեզուները, բժիշկների, երաժիշտների, ֆիզիկոսների եւ հենց գրողների ժարգոնները գրականություն բերելը կընկալի իբրեւ կեղծ ու անկենդան: Այսինքն` ոչ-լեգիտիմ է համարում մեր հասարակության ողջ մտավորական, մասնագիտական շերտերի լեզվական ներկայությունը գրականության մեջ, բացառում ու շրջանցում է նրանց, ձայն ու «ապրելու» իրավունք չի տալիս: Ինչո՞ւ, գուցե սեփական ես-ից ու «ապրելու լեզվից» բացի այլ կերպարների ձայն տալու եւ լսելու անկարողությա՞ն պատճառով, ինչի մասին են վկայում նաեւ սերիալներում հայտնվող երաժշտի ու բանաստեղծի, առհասարակ, մտավորական կոչվողների բացառապես ծաղրանկարային պերսոնաժները: Դերասանը, որ կարող է խաղալ, օրինակ, իր ժամանակակից խանութպանի, վարորդի, գայիչնիկի, տնային տնտեսուհու դերերը, բայց չի կարողանում կամ վատ է խաղում սոցիալական բարձր խավերից կերպարների, կոմպոզիտորի, ատոմագետի, վիրաբույժի, ավելին` իր ժամանակից հետ ու առաջ, իր ժամանակից դուրս միջնադարյան ասպետի, կոմսուհու, Ֆրանկենշտեյնի, այլմոլորակայինի կամ կիբեռ-արարածի դերերը, լավ դերասան չի: Նույնը եւ ավելի շատ վերաբերում է նաեւ գրողին, եթե նա չի կարողանում լեզու տալ իր անձից ու լեզվից դուրս ուրիշներին:
Եթե «ապրելու լեզուն» միայն կենցաղային-խոսակցականն է, ուրեմն ի՞նչ լեզվով են «ապրում» իրավաբանները, ծրագրավորողները, գյուղատնտեսները, մաթեմատիկոսները, կենսաբանները, թե՞ նրանց խոսքը «կենդանի» է միայն էն պահերին, երբ շուկայում են կամ ֆուտբոլի ստադիոնում: Անգամ կենցաղային-խոսակցականը գրականություն բերելուց, երբ գրողը ընտրում ու որոշում է ինչպե՛ս գրել ոչ-գրական չնորմավորված բառը` «սե՞նց», թե՞ «ըսենց», «ստե-նդե՞», թե՞ «ըստե-ընդե», նա որոշակի դիրքորոշում է ցուցաբերում ուղղագրական կանոնների հանդեպ, ինչը գրական աշխատանքի մաս է, որ պայմանավորված է ոչ միայն նրանով, թե խոսողների բերանում ինչպես են հնչում դրանք, այլ բազմաթիվ այլ գործոններով:
Այս թեմայով շատ կարեւոր բաներ է ասում Գրիգոր Պլտյանը նույն հարցազրույցում. «Ամեն պարագայի գրողը միշտ գրում է մեռած լեզվով` այն իմաստով, որ եթե նույնիսկ, օրինակ, Երևանի փողոցի հայերենը վերցնենք, փոխադրենք գիրերի աշխարհ, արդեն ձևափոխության կենթարկվի: Փողոցի լեզուն գրված լեզու չէ, բանավոր է, երբ դա գրում ենք, ձևավորում ենք, կշռույթ ենք տալիս, պատկերներով լիցքավորում ենք: Այդ դեպքում լեզուն արդեն մեռած լեզու է, կարդացողը կարող է ասել` կյանքում լեզուն այսպես չի: Հնարավոր չէ ժարգոնը նույնությամբ, եղածի պես, տեղափոխել գրականություն, քանի որ լեզուն ունի համակարգ ու ավանդություն, եթե ավելացնենք նաև տաղաչափության, ֆորմի հարցերը, կնկատենք` լեզուն, որ գրում ենք, արդեն մեռյալ լեզու է` ոչ այն իմաստով, որ նրանով խոսողներ չկան»:
«Մենք երբեք կենդանի լեզվով չենք գրում, դա հնարավոր չէ, արվեստի լեզուները բոլորն էլ արխայիկ են... Արվեստն ինքը մասնահատուկ մի աշխարհ է, ոչ թե մեր իրական աշխարհի հետ կապ չունի, այլ` զուգահեռ աշխարհ է, իր օրենքներն ունի, ինքնօրե՛ն է»:
«Բարթն ասում է` լեզուն ամբողջատիրական է, այսինքն` երբ սկսում ես գրել, լեզվի մեջ գործում են քեզնից անկախ ուժեր, մանավանդ գործում է լեզուն ինքը: Ուրեմն, ճնշում է վրադ: Ուրեմն, բանաստեղծը, գրողը, ըստ իս, նա է, որ քանդում է»: «Ավանդական բանաստեղծությունը քակել և որոշ չափով նոր բան ստեղծել, որ դրանից անդին կերթա, բայց անպայման չէ, որ ավելի լավը լինի, պարզապես բանաստեղծությունը իրեն դիտարկի իբրև մի պրոցես, որ գրություն պետք է հայտնաբերի»:
Իսկ «քանդել» եւ «գրություն հայտնաբերել» հնարավոր է ոչ միայն փողոցի ժարգոնով ու խոսակցական լեզվով. բավական է պատկերացնել, թե ինչպես, ենթադրենք` տնտեսագետի կամ գինեկոլոգի մասնագիտական լեզուներով գրված բանաստեղծությունը կարող է «քանդել» ավանդական բանաստեղծություն ասածը:
Ուրեմն, թե՛ հարցը` «արդյոք ոչ-ցենզուրային լեզուն ժամանակակից կերպարը լիարժեք ներկայացնելու համար պարտադի՞ր պայման է», թե՛ «ապրելու լեզվի» պատասխանը կոռեկտ չեն: Որովհետեւ գրողի համար լեզվի հարցը, էն էլ` 21-րդ դարում, պայմանավորված չի ժամանակակից կերպար ներկայացնելու, միջավայրի ու կոլորիտի հավաստիության` դասական ռեալիզմի խնդիրներով: Ոչինչ էլ պարտադիր չի, կարելի է գրել, ինչպես փողոցի ժարգոնով, նույնպես էլ` մաքուր գրական, նույնիսկ` թորած լեզվով, ուղղակի դրանք տարբեր գրական գործեր կլինեն, ընդ որում, ոչ անգամ տարբեր գրողների, այլ, շատ հնարավոր է, նույն գրողի տարբեր գործեր:
Ուրեմն, ամեն գրական ստեղծագործություն պիտի դիտարկվի իր կոնկրետ խնդիրները նկատի առնելով, ինչի դեպքում կարող ենք միայն խոսել «քֆուրների տարբերության» մասին եւ տեսնել, օրինակ, թե ինչպես մի գործում «քֆուրների» առկայությունը սկզբունքորեն ու հիմնավորապես կարող է ոչ միայն տարբեր, այլ նույնիսկ հակառակ աշխարհայացքի ու գրական սկզբունքի վկայություն լինել` այլ «քֆուրով» գործի համեմատ:
Գրականության լեզվի հարցը առնչվում է բազմաթիվ գործոնների, որոնց հանդեպ հեղինակը որոշակի գիտակցական ու ենթագիտակցական դիրքավորմամբ էլ գրում է` խնդիր դարձնելով, օրինակ, լեզվի հարաբերությունը գաղափարախոսության, զանգվածային գիտակցության հետ: Պատրաստի մոդելների եւ անհատական խոսքի, տրաֆարետային, տիպական, օրինակելի համարվող կարծրացումների ու սորուն, չֆիքսվող, հպանցիկ գոյացությունները ակնթարթորեն որսալու, արխետիպերի ու նորաբանությունների, դյութանքի, թովքի ու գրոտեսկային իրոնիկի, անհետացող ու նոր ձեւավորվողի, ժամանակային ու տարածական տարբեր լեզվաշերտերի ու դրանց խճանկարների, ցիտատների եւ այլնի հետ գրական խաղը մարմնավորում է լեզվական ուտոպիայի կամ լեզվական դիվերսիայի ռազմավարություն, որը պայմանավորված է ոչ միայն իրականության տարբեր շերտերի մեջ թափանցման, այլեւ չիրականության կայացման ցանկությամբ:
Գրականությունն «անտունի» է, գրողը` էմիգրանտ տարբեր միջավայրերում, որ կապեր է ստեղծում հաճախ իրար հետ անգամ չառնչվող, առանձին ոլորտների միջեւ, եւ հենց գրականության լեզվով, լեզուներով է ստեղծվում աշխարհը, որպես համադրություն, համագոյակցություն, աշխարհ, ուր կարող են իրար հանդիպել ու հարաբերվել աստղագիտությունն ու երաժշտությունը, ֆիզիկան ու քրեագիտությունը, փիլիսոփայությունն ու կիբեռնետիկան, քաղաքականությունն ու բուսաբանությունը, ամեն, ամեն ինչ: Եվ ցանկացած սահմանափակիչ կոչ ու ակնկալիք, լինի «քֆուրի», թե «բարձր» լեզվի, կարող է խաթարել էդ աշխարհացումը:
«Արգելված գրքերի աշխարհ» ֆեյսբուքյան էջում քննարկվող մյուս կարեւոր թեման գրական շուկայի խնդիրներն են: Դրա մասին` հաջորդիվ:
ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ
Տեսանյութեր
«Թող ինքը մենակ ուրախանա». քաղաքացիները՝ Փաշինյանի՝ Ադրբեջանի հետ հարևանություն անելու խոսքերի մասին
Evocabank-ը հրավիրում է CCF-ի իր տաղավար՝ ծանոթանալու իր թիմին և ազատ աշխատատեղերին
Մարդը, կոռուպցիայի ակունքին նստած, ասում է շուտ արա, գնա, որ մենք մեր գործն անենք. Փաշինյան
Մեր մտածածն այն է, որ ասեք՝ վայ, ինչ լավ է, որ 50 մետր այն կողմ Ադրբեջանն է․ Փաշինյանը՝ Կիրանցում
Սահմանին անցակետ կլինի․ կուզե՞ք կշփվեք, չեք ուզի՝ ոչ էլ կշփվեք․ Փաշինյանը՝ բերքաբերցիներին
ՀՀ ոչ խելացի իշխանության դեպքում Իրանը պոտենցիալ հնարավորությունից պոտենցիալ վտանգի կարող է վերածվել․ Կարեն Բեքարյան
Պետական քաղաքականությունն ուղղված է տնտեսությունը վերջնականապես փլուզելուն․ քննարկում՝ «Անվտանգություն և տնտեսական զարգացում» թեմայով
Հայաստանի ամենամեծ ուսանողական կառույցը՝ ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդը, տոնում է հիմնադրման 30-ամյակը
ԱրարատԲանկի հովանավորությամբ Մատենադարանի ձեռագրերի կենսաբանական հետազոտությունների լաբորատորիան կարդիականացվի ու կվերազինվի․ հուշագիրն արդեն ստորագրված է
Կայացել է «Armflix»-ի «Տանդեմ» սերիալի առաջին 3 սերիայի ցուցադրությունը և տրվել է հայկական ամենախոշոր մեդիապլատֆորմի մեկնարկը
Նարեկ Սամսոնյանն ու Վազգեն Սաղաթելյանը խղճի բանտարկյալ են, քրեական օրենսգիրք չեն խախտել. Ռաֆայել Իշխանյան
Ղազախստանը պատրաստ է բանակցությունների համար հարթակ տրամադրել Հայաստանին և Ադրբեջանին. Տոկաև
«Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը կարող է արմատապես փոխել իրավիճակը տարածաշրջանում. Նիկոլ Փաշինյան
Լիզինգի հետ կապված լավագույն առաջարկները՝ մեկ վայրում․ Leasing Expo 2024-ը բացել է իր դռները
LEASING EXPO 2024․ 100-ից ավելի ընկերություններ կներկայանան հատուկ առաջարկներով
Leasing Expo 2024-ին Կոնվերս Բանկը ներկայացավ իր նոր բրենդով ու լիզինգի լավագույն առաջարկներով
Փաշինյանն ու ԱԺ ընդդիմությունն արտահերթ ընտրությունների չեն գնում, վստահ չեն, որ կընտրվեն․ Երվանդ Թարվերդյան
ԱրարատԲանկի ծրագրերը նպաստում են լիզինգի և «կանաչ» ֆինանսավորման զարգացմանը Հայաստանում. «Leasing Expo 2024»-ին ԱրարատԲանկի շահավետ առաջարկները
Առանձնապես ծանր հանցագործությունների 90% աճը կապված է օրենսդրական փոփոխությունների հետ․ Փաշինյան
Այն արձանագրումը, որ ՏՏ ոլորտի աշխատողները Հայաստանից համատարած ու գլխապատառ գնում են, իրականության հետ կապ չունի․ Փաշինյան
Դուք պրոռուսական ընդդիմություն եք, ձեր օրակարգը ո՞րն է, ինչու ե՞ք եկել․ Ալեն Սիմոնյան
Մայր Աթոռն առնվազն խախտել է 10 պատվիրանից մեկը՝ «Մի՛ ստիր»-ը․ Վահագն Ալեքսանյան
Խաբում են, երբ ասում են բարձրացրել են զինվորականների աշխատավարձը, միայն 40 տոկոսինն են բարձրացրել․ Գեղամ Մանուկյան
Դուք ընտրել եք հանձնվող Հայաստանը, իրական-պատմական դիլեման արհեստական է․ Տիգրան Աբրահամյան
Կրեմլը ոչ թե Հայաստանի, այլ Փաշինյանի դաշնակիցն է, Արևմուտքը դա գիտի․ Դավիթ Շահնազարյան
Ցավոք, թե hուրախություն, ընդդիմությունը դահլիճում չէ, այնպես չէ՝ դահլիճում են լինում ասելիք ունեն․ Ալեն Սիմոնյան
Վասալի, ֆորպոստի հոգեբանություն է, երբ մտածում ենք՝ ուրիշներն են լուծելու մեր խնդիրները. Փաշինյան
Որոշ պետություններ ԼՂ հարցն օգտագործել են ՀՀ-ին վզկապ հագցնելու համար․ վարչապետ
ՀԱՊԿ-ը ոչ թե որպես դաշնակից էր ուզում գալ, այլ որպես խաղաղապահ․ Հայաստանում կձևավորվեր դրածո իշխանության․ Նիկոլ Փաշինյան (տեսանյութ)
Դեմ չենք սահմանազատումը սկսել Տավուշի մարզի 4 գյուղից, բայց դա չի երաշխավորում խաղաղություն․ Փաշինյան
Պատմական Հայաստանը և իրական Հայաստանը լրջագույն սպառնալիքներ են ստեղծում մեկը մյուսի համար․ Փաշինյան
ՀՀ-ի բոլոր նախաձեռնությունները ունենում են 3 քննադատ՝ Զախարովան, Ալիևը և մեր ընդդիմությունը․ Գագիկ Մելքոնյան
Ուզում եք ձեր ցուցակից մարդկանց ասեմ, որոնք հայատառ չեն կարող գրել․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Գեղամ Մանուկյանին
Հարցնում են կգնա՞ք Ոսկեպարում ապրեք, գոնե հարցնողը ասկետիկ կյանքով ապրեր․ Ալեքսանյանը՝ ընդդիմությանը
ՀՀ ինքնիշխան իրավազորության տարածքները չեն կարող առևտրի առարկա լինել․ Արծվիկ Մինասյան
«Գուրուս»-ը 5 տարեկան է. Ընկերությունը վերադառնում է վերաբրենդավորված՝ կարևորագույն արժեքը՝ մարդ
Ասենք՝ պաշտոնյան հարսանիք է անում, ծրարով գումար են տալիս, չափ պետք է որոշվի՞. ի՞նչ անի. Թունյան
Պարո’ն Ալեքսանյան, եթե ԶՈՒ գաղտնիքներին հասանելիություն ունեք, դա դեռ չի նշանակում՝ բժշկականներին էլ ունեք․ Անահիտ Ավանեսյան
ՌԴ շուկա արգելել են մտնի հայկական կաթնամթերքը, բայց իրենցը դրված է մեր վաճառասեղաններին. Գաբրիելյան
ՀՀ իշխանությունները միջազգային հարթակներում չեն բարձրաձայնում Բաքվում գտնվող Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության մասին․ Ռուբեն Մելիքյան
- 15:42 • 19.04.24 «Թող ինքը մենակ ուրախանա». քաղաքացիները՝ Փաշինյանի՝ Ադրբեջանի հետ հարևանություն անելու խոսքերի մասին
- 15:26 • 19.04.24 Evocabank-ը հրավիրում է CCF-ի իր տաղավար՝ ծանոթանալու իր թիմին և ազատ աշխատատեղերին
- 14:33 • 18.04.24 Մարդը, կոռուպցիայի ակունքին նստած, ասում է շուտ արա, գնա, որ մենք մեր գործն անենք. Փաշինյան
- 14:33 • 18.04.24 Մեր մտածածն այն է, որ ասեք՝ վայ, ինչ լավ է, որ 50 մետր այն կողմ Ադրբեջանն է․ Փաշինյանը՝ Կիրանցում
- 14:16 • 18.04.24 Սահմանին անցակետ կլինի․ կուզե՞ք կշփվեք, չեք ուզի՝ ոչ էլ կշփվեք․ Փաշինյանը՝ բերքաբերցիներին
- 20:41 • 17.04.24 ՀՀ ոչ խելացի իշխանության դեպքում Իրանը պոտենցիալ հնարավորությունից պոտենցիալ վտանգի կարող է վերածվել․ Կարեն Բեքարյան
- 17:44 • 17.04.24 Պետական քաղաքականությունն ուղղված է տնտեսությունը վերջնականապես փլուզելուն․ քննարկում՝ «Անվտանգություն և տնտեսական զարգացում» թեմայով
- 17:02 • 16.04.24 Հայաստանի ամենամեծ ուսանողական կառույցը՝ ԵՊՀ ուսանողական խորհուրդը, տոնում է հիմնադրման 30-ամյակը
- 16:13 • 16.04.24 ԱրարատԲանկի հովանավորությամբ Մատենադարանի ձեռագրերի կենսաբանական հետազոտությունների լաբորատորիան կարդիականացվի ու կվերազինվի․ հուշագիրն արդեն ստորագրված է
- 21:23 • 15.04.24 Կայացել է «Armflix»-ի «Տանդեմ» սերիալի առաջին 3 սերիայի ցուցադրությունը և տրվել է հայկական ամենախոշոր մեդիապլատֆորմի մեկնարկը
- 20:50 • 15.04.24 Նարեկ Սամսոնյանն ու Վազգեն Սաղաթելյանը խղճի բանտարկյալ են, քրեական օրենսգիրք չեն խախտել. Ռաֆայել Իշխանյան
- 11:58 • 15.04.24 Ղազախստանը պատրաստ է բանակցությունների համար հարթակ տրամադրել Հայաստանին և Ադրբեջանին. Տոկաև
- 11:51 • 15.04.24 «Խաղաղության խաչմերուկ» նախագիծը կարող է արմատապես փոխել իրավիճակը տարածաշրջանում. Նիկոլ Փաշինյան
- 18:17 • 13.04.24 Լիզինգի հետ կապված լավագույն առաջարկները՝ մեկ վայրում․ Leasing Expo 2024-ը բացել է իր դռները
- 23:14 • 12.04.24 LEASING EXPO 2024․ 100-ից ավելի ընկերություններ կներկայանան հատուկ առաջարկներով
- 21:06 • 12.04.24 Leasing Expo 2024-ին Կոնվերս Բանկը ներկայացավ իր նոր բրենդով ու լիզինգի լավագույն առաջարկներով
- 20:43 • 12.04.24 Փաշինյանն ու ԱԺ ընդդիմությունն արտահերթ ընտրությունների չեն գնում, վստահ չեն, որ կընտրվեն․ Երվանդ Թարվերդյան
- 18:58 • 12.04.24 ԱրարատԲանկի ծրագրերը նպաստում են լիզինգի և «կանաչ» ֆինանսավորման զարգացմանը Հայաստանում. «Leasing Expo 2024»-ին ԱրարատԲանկի շահավետ առաջարկները
- 14:14 • 12.04.24 Առանձնապես ծանր հանցագործությունների 90% աճը կապված է օրենսդրական փոփոխությունների հետ․ Փաշինյան
- 14:14 • 12.04.24 Այն արձանագրումը, որ ՏՏ ոլորտի աշխատողները Հայաստանից համատարած ու գլխապատառ գնում են, իրականության հետ կապ չունի․ Փաշինյան
- 17:03 • 11.04.24 Դուք պրոռուսական ընդդիմություն եք, ձեր օրակարգը ո՞րն է, ինչու ե՞ք եկել․ Ալեն Սիմոնյան
- 15:32 • 11.04.24 Մայր Աթոռն առնվազն խախտել է 10 պատվիրանից մեկը՝ «Մի՛ ստիր»-ը․ Վահագն Ալեքսանյան
- 14:16 • 11.04.24 Խաբում են, երբ ասում են բարձրացրել են զինվորականների աշխատավարձը, միայն 40 տոկոսինն են բարձրացրել․ Գեղամ Մանուկյան
- 13:51 • 11.04.24 Դուք ընտրել եք հանձնվող Հայաստանը, իրական-պատմական դիլեման արհեստական է․ Տիգրան Աբրահամյան
- 20:48 • 10.04.24 Կրեմլը ոչ թե Հայաստանի, այլ Փաշինյանի դաշնակիցն է, Արևմուտքը դա գիտի․ Դավիթ Շահնազարյան
- 16:53 • 10.04.24 Ցավոք, թե hուրախություն, ընդդիմությունը դահլիճում չէ, այնպես չէ՝ դահլիճում են լինում ասելիք ունեն․ Ալեն Սիմոնյան
- 11:51 • 10.04.24 Վասալի, ֆորպոստի հոգեբանություն է, երբ մտածում ենք՝ ուրիշներն են լուծելու մեր խնդիրները. Փաշինյան
- 11:41 • 10.04.24 Որոշ պետություններ ԼՂ հարցն օգտագործել են ՀՀ-ին վզկապ հագցնելու համար․ վարչապետ
- 11:40 • 10.04.24 ՀԱՊԿ-ը ոչ թե որպես դաշնակից էր ուզում գալ, այլ որպես խաղաղապահ․ Հայաստանում կձևավորվեր դրածո իշխանության․ Նիկոլ Փաշինյան (տեսանյութ)
- 11:38 • 10.04.24 Դեմ չենք սահմանազատումը սկսել Տավուշի մարզի 4 գյուղից, բայց դա չի երաշխավորում խաղաղություն․ Փաշինյան
- 11:36 • 10.04.24 Պատմական Հայաստանը և իրական Հայաստանը լրջագույն սպառնալիքներ են ստեղծում մեկը մյուսի համար․ Փաշինյան
- 17:39 • 09.04.24 ՀՀ-ի բոլոր նախաձեռնությունները ունենում են 3 քննադատ՝ Զախարովան, Ալիևը և մեր ընդդիմությունը․ Գագիկ Մելքոնյան
- 17:33 • 09.04.24 Ուզում եք ձեր ցուցակից մարդկանց ասեմ, որոնք հայատառ չեն կարող գրել․ Ալեն Սիմոնյանը՝ Գեղամ Մանուկյանին
- 17:25 • 09.04.24 Հարցնում են կգնա՞ք Ոսկեպարում ապրեք, գոնե հարցնողը ասկետիկ կյանքով ապրեր․ Ալեքսանյանը՝ ընդդիմությանը
- 17:08 • 09.04.24 ՀՀ ինքնիշխան իրավազորության տարածքները չեն կարող առևտրի առարկա լինել․ Արծվիկ Մինասյան
- 16:34 • 09.04.24 «Գուրուս»-ը 5 տարեկան է. Ընկերությունը վերադառնում է վերաբրենդավորված՝ կարևորագույն արժեքը՝ մարդ
- 13:42 • 09.04.24 Ասենք՝ պաշտոնյան հարսանիք է անում, ծրարով գումար են տալիս, չափ պետք է որոշվի՞. ի՞նչ անի. Թունյան
- 12:35 • 09.04.24 Պարո’ն Ալեքսանյան, եթե ԶՈՒ գաղտնիքներին հասանելիություն ունեք, դա դեռ չի նշանակում՝ բժշկականներին էլ ունեք․ Անահիտ Ավանեսյան
- 12:30 • 09.04.24 ՌԴ շուկա արգելել են մտնի հայկական կաթնամթերքը, բայց իրենցը դրված է մեր վաճառասեղաններին. Գաբրիելյան
- 14:12 • 08.04.24 ՀՀ իշխանությունները միջազգային հարթակներում չեն բարձրաձայնում Բաքվում գտնվող Արցախի ռազմաքաղաքական ղեկավարության մասին․ Ռուբեն Մելիքյան
Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա
-
Իրադարձային 17:30 • 18/04 Աննա Հակոբյանի մոտ ընդունելությանը տեսա ժամանակին Ռիտա Սարգսյանին ստվերի պես հետևող ստախոս կանանց, նրանց դեմքը էյֆորիա էր արտահայտում, նոր կուռք է հայտնվել․ Շուշանիկ Արևշատյան Ոչ մի նոր բան, պարզապես ժանրային դրամատուրգիա: Ինչո՞ւ եմ ես այս մասին գրում, հիշեցի ինչպես 2018թ հեղափոխությունից հետո
-
Իրադարձային 17:49 • 18/04 Ադրբեջանական լրատվամիջոցներում հրապարակված թուղթը կեղծ է, նման հարցեր Բրյուսելյան հանդիպման օրակարգում չեն եղել. ԱԳՆ խոսնակ Բրյուսելում քննարկված հարցերի ամբողջ օրակարգն արտահայտված է հանդիպումից հետո տարածված համատեղ մամուլի հաղորդագրության մեջ: Մամուլի հաղորդագրության օրակարգից դուրս նշված ցանկացած պնդում կեղծ է: Բրյուսելյան հանդիպմանը գաղտնի օրակարգ չի եղել»:
-
Իրադարձային 20:52 • 18/04 Մենք դեմ չենք, որ հաղորդումը հեռարձակվի ուղիղ եթերի ռեժիմով, բայց Մայր Աթոռն ինքն է որոշում, թե ով պիտի ներկայացնի եկեղեցու դիրքորոշումները․ Եսայի քահանա Արթենյանը՝ Պետրոս Ղազարյանին Քանի որ Պետրոս Ղազարյանն ընտրել է շփվելու հրապարակային ձևը, ակնկալում եմ նաև, որ տեղեկացնի նկարահանման տեղը և ժամը: Այլապես կարող ենք նաև հիշյալ մանրամասները ճշտել հեռախոսազանգով:
-
Իրադարձային 10:05 • 19/04 Եթե երկրի ղեկավարը ժամանակ ունի զննելու դպրոցների պահարանների կախիչների որակը, թող ժամանակ գտնի նաև hրթիռները «զննելու» համար․ Դավիթ Տոնոյանի հայտարարությունը Հաշվի առնելով վարչապետի կողմից ինձ հետապնդելու համոզմունքս, ինչպես նաեւ տեղյակ լինելով, որ Փաշինյանը մասնագետներին վստահելու հետ կապված խնդիրներ ունի, առաջարկում եմ նրան անձամբ իմ հետ խնդրո առարկա հրթիռների եւս մեկ զննություն իրականացնել։
-
Քաղաքականություն 14:28 • 19/04 Մի՛ շտապեք թաղել հույսը. Զատուլինը պատասխանել է Վազգեն Մանուկյանին ՌԴ Պետդումայի ԱՊՀ հարցերով հանձնաժողովի նախագահի առաջին տեղակալ Կոնստանտին Զատուլինն արձագանքել է «Ղարաբաղ» կոմիտեի նախագահ, Հայաստանի առաջին վարչապետ Վազգեն Մանուկյանի՝ իրեն ուղղված բաց նամակին՝ ընդգծելով, որ չէր կարող չպատասխանել դրան:
-
Քաղաքականություն 12:55 • 19/04 Մաքուր ապատեղեկատվություն է. Պետդեպը՝ Բրյուսելում ՀՀ-ի հետ ռազմական փաստաթուղթ ստորագրելու պնդումների մասին ԱՄՆ Պետքարտուղարության մամուլի ծառայությունն արձագանքել է ադրբեջանական լրտավամիջոցների պանդմանն առ այն, որ ապրիլի հինգին Բրյուսելում կայացած ՀՀԵՄԱՄՆ համաժողովի շրջանակում ռազմական բնույթի փաստաթուղթ է ստորագրվել Որոշ
-
Իրավունք 14:50 • 19/04 ՌԴ քաղաքացիների կողմից դեկտեմբերի 8-ին խուլիգանություն կատարելու վարույթի նախաքննությունն ավարտվել է․ ՔԿ-ն մանրամասներ է հայտնել Ձեռք բերված բավարար փաստերի հիման վրա՝ 22-ամյա երիտասարդին մեղադրանք է ներկայացվել՝ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 297-րդ հոդվածի 1-ին մասով: Որպես խափանման միջոց՝ նրա նկատմամբ կիրառվել է բացակայելու արգելքը։
-
Իրադարձային 17:30 • 18/04 Աննա Հակոբյանի մոտ ընդունելությանը տեսա ժամանակին Ռիտա Սարգսյանին ստվերի պես հետևող ստախոս կանանց, նրանց դեմքը էյֆորիա էր արտահայտում, նոր կուռք է հայտնվել․ Շուշանիկ Արևշատյան Ոչ մի նոր բան, պարզապես ժանրային դրամատուրգիա: Ինչո՞ւ եմ ես այս մասին գրում, հիշեցի ինչպես 2018թ հեղափոխությունից հետո
-
Քաղաքականություն 13:42 • 18/04 ՀՀ իշխանություններից ակնկալում ենք հստակ արձագանք սրա վերաբերյալ. Զախարովան՝ Հայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ համաժողովում ռազմաքաղաքական պայմանավորվածությունների մասին ՌԴ ԱԳՆ պաշտոնական ներկայացուցիչ Մարիա Զախարովան ճեպազրույցում մեկնաբանել է մի շարք լրատվամիջոցներում տարածված տեղեկություններն այն մասին, որ ապրիլի հինգին Բրյուսելում ՀայաստանԵՄԱՄՆ համաժողովի շրջանակում ձեռք
-
Իրադարձային 17:49 • 18/04 Ադրբեջանական լրատվամիջոցներում հրապարակված թուղթը կեղծ է, նման հարցեր Բրյուսելյան հանդիպման օրակարգում չեն եղել. ԱԳՆ խոսնակ Բրյուսելում քննարկված հարցերի ամբողջ օրակարգն արտահայտված է հանդիպումից հետո տարածված համատեղ մամուլի հաղորդագրության մեջ: Մամուլի հաղորդագրության օրակարգից դուրս նշված ցանկացած պնդում կեղծ է: Բրյուսելյան հանդիպմանը գաղտնի օրակարգ չի եղել»:
-
Քաղաքականություն 15:55 • 18/04 2020 թվականից ի վեր Ռուսաստանի պահվածքը չի համապատասխանում դաշնակցի հասկացություններին․ Վազգեն Մանուկյան Ռուսաստանն այստեղ արդեն պարտվել է ձեզ համար ավելի նշանակալից պատերազմում՝ աշխարհի բոլոր ժողովուրդներին ցույց տալով ձեր դաշինքի «հուսալիությունը», ճանապարհ բացել և ոգեշնչել պանթուրքիստական շարժմանը, որը վնաս է և՛ մեզ, և՛ Ռուսաստանի համար։
-
Մամուլի տեսություն 08:21 • 18/04 ՊԵԿ-ը հետաձգել է 2023 թվականի հաշվարկ-հայտարարագրերի ներկայացման վերջնաժամկետը. «Ժողովուրդ» Սա դառնում է եւս մեկ ապացույց այն բանի, որ իշխանությունը փորձում է ինչ-որ բան փոխել՝ պատմության մեջ մնալու համար, սակայն երբեք այդ փոփոխության ռիսկերը եւ խնդիրները հաշվի չի առնում։
-
Իրադարձային 20:52 • 18/04 Մենք դեմ չենք, որ հաղորդումը հեռարձակվի ուղիղ եթերի ռեժիմով, բայց Մայր Աթոռն ինքն է որոշում, թե ով պիտի ներկայացնի եկեղեցու դիրքորոշումները․ Եսայի քահանա Արթենյանը՝ Պետրոս Ղազարյանին Քանի որ Պետրոս Ղազարյանն ընտրել է շփվելու հրապարակային ձևը, ակնկալում եմ նաև, որ տեղեկացնի նկարահանման տեղը և ժամը: Այլապես կարող ենք նաև հիշյալ մանրամասները ճշտել հեռախոսազանգով:
-
Քաղաքականություն 10:02 • 18/04 Մեր մտածածն այն է, որ ասեք՝ վայ, ինչ լավ է, որ 50 մետր այն կողմ Ադրբեջանն է․ Փաշինյանը՝ Կիրանցում Դուք հիմա ինձ կարող եք ասեք «դու 100 տոկոսով երաշխավորու՞մ ես, որ այդպես լինելու է»։ Ես կասեմ՝ «100 տոկոսով չեմ երաշխավորում, բայց գիտեմ, որ քայլ-քայլ անելով՝ կգնանք, կհասնենք 90 և ավելի տոկոսի»,- հայտարարել է Փաշինյանը։
-
Քաղաքականություն 11:01 • 14/04 Ո՞վ կմտածեր, որ Իրանը, Իսրայելն ու ԱՄՆ-ն կարող են պայմանավորվել ու այսքան սիրուն ներկայացում բեմադրել. Հրանտ Մելիք-Շահնազարյան «Ոսկանապատ» վերլուծական կենտրոնի հիմնադիր, քաղաքագետ Հրանտ ՄելիքՇահնազարյանը գրում է «Ո՞վ կմտածեր, որ Իրանը, Իսրայելն ու ԱՄՆն կարող են պայմանավորվել ու այսքան սիրուն ներկայացում բեմադրել։ Աշխարհը փո
-
Մամուլի տեսություն 09:15 • 16/04 Հունիսի 1-ից՝ նոր «անակնկալ» Վրաստան մեկնողների համար. զգալի տուգանք է նախատեսված. «Փաստ» Այս օրենքը Վրաստանի խորհրդարանի կողմից ընդունվել է անցյալ տարեվերջին: Կիրառմանը փաստացի մնացել է մեկուկես ամիս, սակայն ուշագրավ է, որ մեր պատկան կառույցները դեռևս չեն շտապում պատշաճ ծանուցել մեր հանրությանը:
-
Իրադարձային 17:30 • 18/04 Աննա Հակոբյանի մոտ ընդունելությանը տեսա ժամանակին Ռիտա Սարգսյանին ստվերի պես հետևող ստախոս կանանց, նրանց դեմքը էյֆորիա էր արտահայտում, նոր կուռք է հայտնվել․ Շուշանիկ Արևշատյան Ոչ մի նոր բան, պարզապես ժանրային դրամատուրգիա: Ինչո՞ւ եմ ես այս մասին գրում, հիշեցի ինչպես 2018թ հեղափոխությունից հետո
-
Իրադարձային 16:19 • 17/04 Բրազիլիայում կինը հանգուցյшլին տարել է բանկ՝ նրա անունով վարկ ձևակերպելու համար (տեսանյութ) Ռիո դե Ժանեյրոյում բնակչուհի Էրիկա դե Սոուզա Վիեյրա Նունեսը տարեց տղամարդու դին անվասայլակով տարել է բանկ՝ փորձելով 17,000 ռեալ վարկ ստանալ: Այս մասին հայտնում է բրազիլական TV Globo հեռուստաալիքը, որը հրապարակել է միջադեպի տեսագրությունը։
-
Մամուլի տեսություն 08:12 • 16/04 Ովքեր են մասնակցել Աննա Հակոբյանի կազմակերպած ընթրիքին․ «Հրապարակ» Թվում էր` ամեն ինչ պետք է լիներ թափանցիկ, որ բոլորը տեսնեին, լսեին, թե ովքեր են աջակցում սկսնակ կին գործարարներին եւ ինչու: Սակայն ընթրիքն արեցին փակ ֆորմատով, առանց լուսաբանման, որից երկու օր հետո միայն՝ երեկ կեսգիշերին մոտ հոլովակ տարածեցին։
-
Քաղաքականություն 20:29 • 15/04 Շատ եմ հավանում Անդրանիկ Քոչարյանի ասածը․ սա ցեղասպանության ճանաչման գիտական մոտեցման սկզիբ է․ Զարեհ Սինանյան Անդրանիկ Քոչարյանը ասել է, որ եթե ասում ենք, որ Ցեղասպանության ժամանակ միլիոնուկես հայ է կոտորվել, պետք է կարողանանք միլիոնուկես ազգանուն ինչ-որ արխիվներում հանել ու դնել։
-
Իրադարձային 09:55 • 17/04 Երևանում բախվել են «Volkswagen Vento»-ն ու «Changan»-ը. «Volkswagen»-ը գլխիվայր շրջվել է Աղբյուրի փոխանցմամբ՝ դեպքի վայրում «Volkswagen»-ի վարորդը հայտնել է, որ վթարի պատճառը մեկ այլ ավտոմեքենայի վարորդի կողմից վթարային իրավիճակ ստեղծելն է եղել: Պարեկային ծառայությունը պարզում է այդ տեղեկության իսկությունը:
Սպորտ
-
09:15 • 19.04.24 Ալ Ֆաթեհը հաղթեց Ալ Ռաեդին․ Սելարայանը՝ գոլի հեղինակ (տեսանյութ)
-
23:32 • 18.04.24 Կեպան Ռեալին օգնել է Սիթիի հետ 11 մետրանոց հարվածաշարում
-
22:41 • 18.04.24 Նոյերը խոսել է Արսենալի նկատմամբ տարած հաղթանակի մասին
Մամուլի տեսություն
-
09:10 • 19.04.24 Կմասնակցի արդյոք Փաշինյանը Մոսկվայում կայանալիք շքերթին․ «Հրապարակ»
-
08:43 • 19.04.24 ՊԵԿ նախկին փոխնախագահը հրավիրվել է դատախազություն. «Հրապարակ»
Իրադարձային
-
16:31 • 19.04.24 Իսրայելի ու Իրանի միջև հարձակումների շարքն ավարտվել է. CNN