Ինքն է լռելյայն պատգամել՝ չի՛ կարելի. Սամվել Մկրտչյան

14:05 • 25.02.15

Աշխարհի միգուցե ամենանշանակալի իրադարձությունները կատարվում են կանանց արգանդափողում։ Ամենաուժգին ցավից ծնված մարդը մեկ արդարացում, մեկ հատուցում ունի ընդամենը՝ Ստեղծագործությունը։ Եզակիներին է հաջողվում սահմանված մի քանի տասնամյակում իրենց վրայից սրբել սեփական մոր արյան մեղքը և մաքրագործել ծննդյան օրվա  մեծ արյունահեղության պատմությունը։


Փետրվարի 25-ը  փառավոր օր է՝ գրի մեծ վարպետ, տաղանդավոր թարգմանիչ Սամվել Մկրտչյանի ծննդյան տարեդարձը։ Երբ գրի հսկան, ամենասիրելի ուսուցիչ Հրանտ Մաթևոսյանը գնաց, նրա  խոնարհ աշակերտ Սամվել Մկրտչյանը մեջտեղ չբերեց Մաթևոսյանի հետ ունեցած հազարումի թաքուն զրույցների պատառիկներն ու լուսանկարները,  իրեն չտարավ ու ցցեց մեծ ուսուցչի  կողքին, մնացողների հետ էլ այսպես խոսեց. «Կարելի էր ասելիքն իջեցնել հուշագրության մակարդակի՝ «Մի անգամ Վարպետի հետ...», կարելի էր էժան պրծնել, կցկտուր պատմություններ ճոռոմելով, ու չփորձել մոտենալ իրական մեծությանը՝ փոքրությանը հատուկ գլուխ պահելու, ցավեցնելու, համազգային ավանդական հունարով: Բայց սա ևս առաջադրանք է, որն Ինքն է լռելյայն պատգամել՝ չի՛ կարելի»։ Եվ ուրեմն՝ չի կարելի մաքրագործված մարդու պատկերը միմյանցից խլել հրապարակներում, դա ձեզ չի մաքրագործելու. դատապարտված ենք մենակ անցնել ինքնազոհության մեր ճանապարհը։


Եթե ավելի անկեղծանամ, պիտի ասեմ, որ  հունիսի 16-ն է Սամվել Մկրտչյանի  ծննդյան իսկական օրը, որովհետև «Ուլիսեսը» ծնունդից ավելի մեծ արյունահեղություն էր։ Ինքը հենց  «Բլումի օրը» վերածեց մեծ տոնախմբության՝ մեր առջև փռելով իր ճգնակեցության շուրջ 700 էջանոց գիրք-իրադարձությունը՝ մանիֆեստ, որը հեղաշրջեց համաշխարհային գրականությունը։ Քաղաքակրթական այս եզակի արժեքը մեզ ամեն տարի  հունիսի 16-ին պետք է միացնի  «Ուլիսես » հաղթահարած  այն 20 երկրների շքերթին, ուր այդ օրը գրքից դուրս են թռչում Ջոյսի հերոսները և հեղեղում մեծ քաղաքների փողոցները։ Ինչ հրաշալի  ընթերցանության տոն կստանա քաղաքը , քաղաքը, որ խարազանվել է՝ իր վրա առնելով «Գիրք կարդալը նորաձև է» խայտառակ հորդորը։


Երբ լեզվի վրա նոր միտք ու գաղափար չկա, լեզվակիրների հայրենիքը աղետներից աչք բացել չի կարող։ Ահա թե ինչու է պետք  փառավորել հունիսի 16-ը. այդ օրը մեր զազրախոս ու մտքի նոր շերտերի հետ արդեն խիստ թույլ հաղորդակցվող լեզուն կրկին նորոգվեց։ ։ Հրաշքը միայն այն չէր, որ մի մինուճար տղա մի մեծ սխրանք գործեց՝ կատարելով  ահռելի մի գործ, որը տարբեր երկրներում պետության գործուն աջակցությամբ գլուխ են բերել մարդկային հոծ խմբեր, ամբողջական ինստիտուտներ։ Ամենամեծ հրաշքը մեր լեզվի ներումն էր. Սամվել Մկրտչյանի ձեռքի տակ այդ գիրը խոստովանեց, որ մտքի պարապը դեռ չի խոցել լեզվի սիրտը, և հազարամյա երկաթագիրը առաջվա պես թրթռալով կարող է գրի բերել անգամ ենթագիտակցական խորշերում ծվարած ամենաթաքուն, անանուն ապրումներն ու խոհերը։ Սա  մեծ հիշողության սպասարկումն է հրեղեն լեզվով, այսինքն՝ լեզվի  ընկալունակությունը, գիտակցական նոր հոսքերի հետ շփվելու և նորոգվելու պատրաստակամությունը։ «Ուլիսեսը» մեր լեզվի համար մի նոր հայրենիք է ստեղծել՝ ճկուն անցնելով Ջոյսի 18  քավարանների միջով նա կորզեց մեր մտածողության ոսկին և ցույց տվեց մեր հին գենի կենսունակությունը։ Սամվել Մկրտչյանն իր վերջին ճիգով մեզ բերել և ընդհուպ կանգնեցրել է նոր քաղաքակրթության սահմանագլխին։ Մնում է շարժվել. 

որովհետև լեզուն մարդ, հասարակություն է ստեղծում 
որովհետև մարդն ու հասարակությունը՝ մշակույթ, իսկ մշակույթը երկիր ու պետություն է ստեղծում 

որովհետև պետությունը մարդուց քաղաքացի և ժողովրդից  հասարակություն է ստեղծում 
որովհետև մարդասպաներն ու  անառակները չեն կարող հեծնել իշխանությունը, եթե այդ տարածքում արթուն քաղաքացի և հասարակություն կա։


Կենացդ եղբայր, քեզ ուրանալ չկա։


ՎԱՐԴուհի Սիմոնյան


 

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

13:40 • 31.10.24

Մեր ազգային անվտանգության ռազմավարության մեջ ընդգծել ենք հայկական խոհանոցը` որպես ազգային արժեք. Նիկոլ Փաշինյան

12:01 • 31.10.24

Մեր օրակարգում ԼՂ հիմնահարց չկա. հեգնական ժպիտը տեղին չէ, պարո՛ն Ռուստամյան. Միրզոյան

11:34 • 31.10.24

ՌԴ-ի հետ ամուր տնտեսական կապերով կապված ենք, չնայած կան տարաձայնություններ արտաքին քաղաքական որոշ հարցերում. Արարատ Միրզոյան

11:20 • 31.10.24

Մոտ ապագայում խաղաղության պայմանագրի այդ 1-2 ձևակերպումների շուրջ էլ համաձայնության կգանք և այն պատրաստ կլինի ստորագրման. Արարատ Միրզոյան

11:16 • 31.10.24

Թուրքիայի հետ ունենք դինամիկ երկխոսություն, բայց կառուցողական չէ, երբ նրանք մեր հարաբերությունների կարգավորումը կապում են Ադրբեջանի հետ. ԱԳ նախարար

20:57 • 30.10.24

Հեղափոխական, նոր, ժամանակակից ապրելակերպի բոլոր կողմերը հաշվի առնող. ինչ է առաջարկում Renshin ընկերության Skyline թաղամասը

20:38 • 30.10.24

Վրաստանի իշխանությունը ռուսամետ չէ, մեր շահերից բխում է, որ կոնֆլիկտ չունենա ՌԴ հետ․ Ջոնի Մելիքյան

16:15 • 29.10.24

ՄԻՊ-ը չի կարող իշխանության ու ընդդիմության բոլոր ցանկությունները կատարել. Անահիտ Մանասյան

15:17 • 29.10.24

Կարելի է «Շողակաթ»-ի բյուջեն ուղղել Հանրային ռադիոյին, ավելի արդյունավետ կլինի. ՔՊ-ական պատգամավոր

12:25 • 29.10.24

Ատեստավորված ուսուցիչների կեսը ստանում է 300,000 և ավելի դրամ աշխատավարձ. Ժաննա Անդրեասյան

20:38 • 28.10.24

Իշխանությունը կարող է գնալ արտահերթ ընտրությունների, որ չձևավորվի այլընտրանքային քաղաքական ուժ․ Երվանդ Թարվերդյան

12:15 • 28.10.24

Պետությունը հաց վաստակելու գործիք է, այսպես պետք է ընկալել պետությունը. Նիկոլ Փաշինյան

11:13 • 28.10.24

Համընդհանուր թշվառության մեջ մարդկանց բարեկեցությունն «աչքի փուշ» է դառնում. Փաշինյան

11:01 • 28.10.24

Համընդհանուր թշվառության մեջ մարդկանց վաստակը աչքի փուշ է դառնում. Փաշինյան

10:48 • 28.10.24

Պետականը մեր բոլորիս մեծ ընտանեկան բյուջեն է. Փաշինյան

20:12 • 26.10.24

Տուն գնելը երբեք այսքան հեշտ չի եղել․ Ամերիաբանկը Տուն էքսպոյում է

23:15 • 25.10.24

Մեկնարկել է անշարժ գույքի և կառուցապատման ոլորտի ամենամեծ` TOON EXPO 2024 ցուցահանդես-վաճառքը

20:44 • 25.10.24

Եթե իմանանք, որ մանդատները դնենք ու փողոցում մոբիլիզացիա կլինի, մանդատ դնելը րոպեների հարց կլինի․ Քրիստինե Վարդանյան

13:03 • 25.10.24

ՀՀԿ-ն չի մրցում ընդդիմության մեջ առաջին տեղի համար, այդ մրցավազքը մեզ պարզապես չի հետաքրքրում. Հայկ Մամիջանյան

11:37 • 25.10.24

Բացի Ադրբեջանի քաղաքական կամքից, այլ խոչընդոտ չկա խաղաղության պայմանագրի ստորագրմանը․ ՔՊ պատգամավոր

12:16 • 24.10.24

«Դու-ով հետս չխոսես», «Ձեզ պահեք չափերի մեջ»․ լարված իրավիճակ՝ ԱԺ-ում

12:00 • 24.10.24

Երբ ներկրումների ուշացումներ են լինում, արտադրողները նեղ վիճակում են հայտնվում. Խաչատուր Սուքիասյան

20:38 • 23.10.24

Ռուսաստանը Հայաստանի պարտիան կխաղա Վրաստանի ընտրություններից հետո՝ Փաշինյանով, թե առանց․ Էդուարդ Շարմազանով

18:29 • 23.10.24

BRICS-ի գագաթնաժողովին մասնակցելու կարևոր շարժառիթ է նաև, որ հրավեր եմ ստացել անձամբ ՌԴ նախագահից. Փաշինյան

17:33 • 23.10.24

Կիրանցում վերջին 35 տարում դպրոց գնալն ավելի անվտանգ չի եղել, քան հիմա․ Փաշինյան

14:36 • 23.10.24

Վարկեր վերցնելը պետության համար լավ է, բայց ունե՞ք հաշվարկ, թե այդ վարկից ինչքա՞ն է գեներացվում. Խաչատուր Սուքիասյանը՝ ֆինանսների նախարարին

11:19 • 23.10.24

Զգացմունքային, անհատական ու սպորտային․ Toyota-ն ներկայացրել է նոր սերնդի Camry-ն

17:36 • 22.10.24

Եթե վարչատարածքային բաժանման օրենքը փաստարկ լիներ, Ադրբեջանը ձեզնից առաջ դրա վրա կհենվեր, զգացե՞լ եք՝ միայն դուք եք դրա մասին խոսում. Վարդանյանը՝ Ալեն Սիմոնյանին

17:33 • 22.10.24

Դուք պետություն եք ծախել, մի պետությունում իշխանություն դարձաք, 3 օր տևեց. Ալեն Սիմոնյանը՝ ՀՅԴ-ին

17:03 • 22.10.24

Ուսադիրներով շատ երիտասարդներ՝ թռիչքային կարիերա ունենալով, իրենց բացառիկ ու յուրահատուկ են զգում․ Քոչարյանն՝ ԱԺ-ում գրանցված կոնֆլիկտի մասին

14:22 • 22.10.24

Skill Event Marketing Company-ն ընդգրկվել է Eventex Top 100 հեղինակավոր վարկանիշում

12:37 • 22.10.24

Այս կանոնակարգը հաղթանակի ճանապարհ է դեպի մեր ինքիշխանություն. Հակոբ Արշակյան

11:40 • 22.10.24

Հիմնավոր կասկած կա՝ կանոնակարգը միտված է հետագայում արդարացնելու հերթական հակապետական զիջումները. Հայկ Մամիջանյան

11:16 • 22.10.24

Կանոնակարգը պահե՛ք օրակարգում այնքան ժամանակ, մինչև պարզ դառնա, թե Ադրբեջանն ինչ է անելու, սա է մեր երկրի շահերից բխում. Ռուստամյան

10:25 • 22.10.24

Փաստը մնում է փաստ՝ Լեռնային Ղարաբաղը միջազգայնորեն Ադրբեջանի մաս է ճանաչված եղել և կա․ Ալեն Սիմոնյան

20:35 • 21.10.24

Ադրբեջանը սպասում է Հայաստանի նոր ղեկավարին, Փաշինյանն այլևս Ադրբեջանին հետաքրքիր չէ․ Տիգրան Քոչարյան

13:00 • 21.10.24

Երևանի բերդի ազատագրումը համարվում է հայ-ռուսական բարեկամության պատմության լավագույն օրինակ. ՀԿԿ-ն երթ իրականացրեց դեպի ՌԴ դեսպանատուն

12:16 • 21.10.24

Ամերիաբանկի MyBusiness.am թվային հարթակը ներկայացված է Real Business Conference-ին

21:59 • 18.10.24

Mantashyants Global EXPO 2024. ավելի քան 40 ոլորտից 100-ից ավելի ընկերություն՝ մեկ վայրում

15:16 • 17.10.24

Հայաստանն ունի իշխանություն, որից պետք է պաշտպանել Հայաստանը, սա է, որքան էլ աբսուրդ հնչի. Բեքարյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Տնտեսություն

Գիտություն/տեխնիկա

Մշակույթ

Սպորտ

Իրադարձային

Մամուլի տեսություն

Քաղաքականություն

Իրավունք

Ժամանց