Եթե մշակված ռազմավարական մոտեցումները նույն ձևով գործեն, և արտաքին ցնցումներ չլինեն, առաջիկա 2-3 տարում էլ հնարավոր է 7%-ից ավելի աճ ունենալ. տնտեսագետ

23:15 • 01.03.18
Տնտեսություն

Տնտեսագետ, ՀՊՏՀ «Ամբերդ» հետազոտական կենտրոնի տնօրեն Արմեն Գրիգորյանի կարծիքով՝ եթե պետության կողմից մշակված ռազմավարական մոտեցումները նույն ձևով գործեն, և ՀՀ արտաքին գլոբալ միջավայրում շատ լուրջ ցնցումներ տեղի չունենան, այդ պարագայում հաստատապես հնարավոր կլինի առաջիկա 3 տարիներին և հետագայում էլ 2017 թ.-ի տնտեսական աճի նման բարձր ցուցանիշներ գրանցել: Ըստ ԱՎԾ-ի՝ 2017 թ.-ին ՀՀ-ում գրանցվել է 7.5 տոկոս տնտեսական աճ: Արմեն Գրիգորյանի խոսքով՝ մի քանի տարի շարունակ նման մակարդակի տնտեսական աճ ունենալու պարագայում հնարավոր կլինի տնտեսական աճի ապահովման ռազմավարությունից անցում կատարել դեպի տնտեսական զարգացման և բնակչության բարեկեցության իրական աճի ապահովման որոշակի քաղաքականության իրականացման:

- Ազգային վիճակագրական ծառայությունը հրապարակել է 2017 թ. տնտեսական աճի ցուցանիշը՝ 7.5 տոկոս, որը վերջին 10 տարիներին գրանցված ամենաբարձր ցուցանիշն է: Որո՞նք են եղել նպաստող գործոնները, իրական պատկե՞րն է 7.5 տոկոսը, և դրանից ի՞նչ է փոխվել ժողովրդի կյանքում և մեր տնտեսության մեջ:

- Առաջին հերթին, որ 7.5 տոկոս իրական տնտեսական աճի մասին է խոսքը, դա որևէ կերպ կասկածի տակ չեմ դնում: Իրականում նախորդ ժամանակահատվածի համեմատ այս ցուցանիշը աճել է: Սովորաբար փորձը ցույց է տալիս, որ տնտեսական աճը երբեմն և շատ հաճախ կարող է իր անմիջական դրսևորումը բնակչության բարեկեցության վրա ըստ էության չունենալ: Դրա վկայությունը մենք ունեցել ենք նախորդող այլ ժամանակահատվածներում, երբ ունեցել ենք երկնիշ տնտեսական աճ: Այսինքն, կարող են լինել իրավիճակներ, երբ տնտեսական աճը որպես այդպիսին դեռևս բնակչության բարեկեցության վրա անմիջականորեն ազդեցություն չի ունեցել: Բնականաբար, շատ մեծ, երկարաժամկետ կտրվածքով պետք է տնտեսական աճ ապահովվի: Մենք՝ տնտեսագետներս, ասում ենք, որ պետք է թիրախավորել ոչ թե տնտեսական աճը, այլ տնտեսական զարգացումը և սոցիալ-տնտեսական գործոնների զարգացումը: Սրանք առանցքային տարբեր բաներ են, եթե աճն ուղղակի նախորդ տարիների կամ նախորդ ժամանակահատվածի հաշվին է տեղի ունենում որպես այդպիսին, այլ ոչ թե տեխնոլոգիական զարգացման, մարդկային կապիտալի զարգացման հաշվին և այլն: Միայն նախորդ տարվա հաշվին աճը բերում է իրավիճակի, որ այդ տնտեսական աճի բարձր ցուցանիշը տնտեսական կայունության և զարգացման երաշխիքներ, հասարակության բարեկեցության զարգացման երաշխիքներ դեռևս չի ապահովում: Իմ սուբյեկտիվ գնահատմամբ՝ մինչճգնաժամային ժամանակահատվածի տնտեսականը աճը ապահովվում էր մեկ ճյուղի՝ շինարարության հաշվին, իսկ ներկայիս աճը բազմաթիվ ճյուղերով է ապահովվում, և ակնկալել, որ մի քանի տարի շարունակ այս տեմպերը պահպանելու պարագայում մենք կհասնենք որակապես նոր տնտեսության, հաստատապես հիմքեր կան:

- Նախագահ Սերժ Սարգսյանը նախօրեին սոցիալ-տնտեսական ոլորտի պատասխանատուների հետ խորհրդակցության ժամանակ ասել էր. «Եվս երկու-երեք տարի այսպիսի աճ, ես կարծում եմ, որ սրանով մենք կարող ենք ստեղծել շատ լավ հիմքեր մեր ժողովրդագրական ծրագրերն իրականացնելու համար»: Որքանո՞վ եք իրատեսական համարում հաջորդ տարիներին ևս նման աճ գրանցելը, որովհետև վերջին 10 տարիների համար սա բացառիկ ցուցանիշ է:

- Վերջին 10 տարիներին մենք 5 տոկոս տնտեսական աճը գերազանցող աճ ունեցել ենք, բայց 6-ից ավելի չենք ունեցել: Առաջիկա տարիների կանխատեսման համար մենք պետք է համադրենք բոլոր իրավիճակային գործոնները, այսինքն՝ դիտարկենք այն, թե հիմնականում ինչի հաշվին է ապահովվել տնտեսական աճը: Օրինակ՝ թիրախավորել ենք զբոսաշրջության աճ, մենք իրոք ներգնա զբոսաշրջության պատկառելի աճ ենք ունեցել, որը նաև վերջին շրջանում իր դրսևորումն է ունենում հատկապես զբոսաշրջային ինդուստրիայի բեռնվածության մեծացման ձևով: Արտահանումը վերջին 1-2 տարվա ընթացքում կայուն աճի տեմպ է վերցրել: Թեպետ երկու տարիների հիման վրա կանխատեսել, որ հաջորդող 3 տարին նույնպես այդպես կլինի, մի քիչ սխալ կլինի: Բայց իմ կարծիքով՝ եթե մշակված ռազմավարական մոտեցումները, որոնք այս պահին աշխատում են և ՀՀ արտաքին գլոբալ միջավայրում շատ լուրջ ցնցումներ տեղի չունենան, այդ պարագայում հաստատապես հնարավոր է նաև հետագայում ապահովել նման բարձր աճի ցուցանիշներ: Սրանք լավ հիմք կձևավորեն, որպեսզի տնտեսական աճի ապահովման ռազմավարությունից անցում կատարվի դեպի տնտեսական զարգացման և բնակչության բարեկեցության իրական աճի ապահովման որոշակի քաղաքականության իրականացման:

- 7.5 տոկոս աճ է գրանցվել, բայց դրան զուգահեռ և՛ 2017 թ.-ին, և՛ 2018 թ.-ի սկզբին բավականին բարձր գնաճ է եղել: Ժողովրդի վիճակը հիմա որ չի լավացել տնտեսական աճի շնորհիվ, և դրան զուգահեռ՝ գնաճ է լինում, այս դեպքում ստացվում է՝ բնակչությունը կրկնակի է տուժում: Այս ամենը չի՞ ստվերում տնտեսական աճի ցուցանիշը: Եվ հարցի երկրորդ մասը՝ գնաճի մասնաբաժինը որքա՞ն է տնտեսական աճի մեջ:

- Նախ եթե խոսենք նախորդ տարվա գնաճի մասին, պետք է արձանագրենք, որ առնվազն այդ գնաճի վրա ազդեցություն ունեցող գործոնները և՛ արտաքին են, և՛ ներքին: Եթե խոսենք տնտեսության մեջ բարձր գնաճի մասին և առանձին ապրանքային շուկաներում բարձր գնաճի մասին, կխնդրեմ իրական տարբերություն դնել: Որովհետև տնտեսության աճի մեջ գնաճի ցուցանիշը և առանձին ապրանքային շուկաներում արձանագրված գնաճը դեռ չի նշանակում ընդհանրապես տնտեսության մեջ արձանագրվող գնաճ: Տնտեսության մեջ արձանագրվող գնաճը հաշվարկվում է ավելի մեծ թվով ապրանքներով, որոնք մտնում են սպառողական զամբյուղի մեջ:

- Պաշտոնական տվյալներով՝ 2017 թ.-ին գնաճը կազմել է 2.6 տոկոս, բայց առանձին ապրանքների մասով՝ մսի, կարագի և այլն, երկնիշ թվով աճ է եղել: Այսինքն՝ առաջին անհրաժեշտության ապրանքների դեպքում գնաճն ավելի մեծ է եղել:

- Այո, պաշտոնական տվյալներով առանձին ապրանքների մասով արձանագրվել է 10, 20, 30 կամ 40 տոկոսանոց գնաճ: Առանձին ապրանքատեսակները տնտեսության աճի մեջ ունեն իրենց համապատասխան կշիռները: Բայց որպես այդպիսին՝ առանձին ապրանքների գնաճը չարժե կապել տնտեսության աճի հետ: Երկրորդը, առանձին ապրանքատեսակների ուղղությամբ արձանագրված գնաճը տնտեսության ակտիվացման և հատկապես արտահանման ակտիվացման հետ ուղղակի առնչություն ունեն, որովհետև կան բազմաթիվ ապրանքներ: Կա վիճակագրություն, որ այդ ապրանքների գինն աճել է այն պատճառով, որ արտահանման ծավալները շեշտակի մեծացել են:

- Վերջերս Tert.am-ի հետ զրույցում ՀՀ նախկին վարչապետ Հրանտ Բագրատյանն ասել էր, որ Հայաստանը թանկ երկիր է զբոսաշրջիկների համար՝ հետխորհրդային երկրների շրջանում: Եվ որպես դրա պատճառ՝ նշել էր դրամի կայունացման քաղաքականությունը, որին զուգահեռ կրկնակի բարձր  դոլարն է լինում: Համակարծի՞ք եք նրա հետ այս մասով, ճի՞շտ է արդյոք դրամի նկատմամբ տարվող քաղաքականությունը:

- Խորապես հարգելով պարոն Բագրատյանին՝ համակարծիք չեմ նրա հետ: Դրամի հետևողական արժեզրկումը բերելու է նրան, որ ներմուծվող ապրանքների գները միանշանակորեն բարձրանալու են: Այս պահի դրությամբ դրամ-դոլար հարաբերակցությունը և Կենտրոնական Բանկի կողմից վարվող քաղաքականությունն ինձ համար օպտիմալ մակարդակի վրա է: Ինչ վերաբերում է զբոսաշրջիկի տեսանկյունից ՀՀ-ի թանկ լինելուն, ես կոնկրետ Հայաստանը թանկ երկիր համարել չեմ կարող: Գրեթե բոլոր ծառայությունները ՀՀ-ում մի քանի անգամ ավելի էժան արժեն, քան եվրոպական և ոչ եվրոպական շատ զարգացած երկրներում: Այլ բան է այս պարագայում ծով չունենալը և զբոսաշրջային պրոդուկտ ձևավորելը: Այս առումով մենք համադրելի մակարդակներում չենք գտնվում, և դա է նաև պատճառը, որ մենք ունենում ենք անհամադրելի ցուցանիշներ՝ զբոսաշրջիկների ներհոսքի տեսանկյունից: Բնական է՝ ծով ունեցող երկիր ավելի շատ զբոսաշրջիկներ են գնում, քան ծով չունեցող երկրում: Դա քննադատության չենթարկվող աքսիոմ է: Այսինքն՝ այս պարագայում ոչ թե դրամային քաղաքացիությունն է քիչ զբոսաշրջիկներ ունենալու պատճառը, այլ անհամադրելիությունը:

 

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

20:50 • 31.03.23

Փաշինյանի իրավունքները կպաշտպանեմ, եթե հայտնվի բանտում ու իրեն լավ չվերաբերվեն․ Էդգար Ղազարյան

17:32 • 31.03.23

TOON EXPO 2023-ը բացել է իր դռները այցելուների առաջ

20:51 • 29.03.23

100-ից 75-ը դավաճան են այսօր, դավաճանը միայն թուղթ ստորագրողը չի. Վահրամ Սահակյան

16:04 • 29.03.23

Շնորհակալություն ԱՄՆ-ին և մյուս գործընկերներին, որ օգնեցին մեզ կանգնեցնել Ադրբեջանի՝ ՀՀ տարածք հետագա ներխուժումը. Նիկոլ Փաշինյան

20:49 • 27.03.23

Ադրբեջանի վերջին առաջխաղացումը ռուսների թերացումն է, ինչպես և Փառուխն ու Քարագլուխը․ Լարիսա Ալավերդյան

21:03 • 24.03.23

Խաղաղության պայմանագիրը կթելադրեն ՌԴ-ն, ԱՄՆ-ը և Չինաստանը, այն չի լինի ոչ Երևանի, ոչ Բաքվի օգտին․ Վարդան Խաչատրյան

13:20 • 23.03.23

Ալիևն ասաց՝ եթե ՀՀ չընդունի իրենց պայմաններով դելիմիտացիան, խաղաղության պայմանագիր չի լինի․ Փաշինյան

13:20 • 23.03.23

ՔՊ-ն վախեցավ իր անդամներին թողնել քվեարկության, որովհետև մի քանի հոգի կողմ կքվեարկեր. Ա. Մինասյան

13:18 • 23.03.23

Իրավիճակը նման է փակուղայինի, դա մեծացնում է հնարավոր մարտական գործողության հավանականությունը. Տիգրան Աբրահամյան

10:17 • 23.03.23

Լավրովն ակնարկ արեց Բաքվին՝ տեսեք Ուկրաինայում ինչ եղավ, երբ պարտավորություն չկատարեցին․ Կարեն Բեքարյան

17:19 • 22.03.23

Հայաստանը չի բանակցում Լաչինի միջանցքում անցակետ դնելու հարցի շուրջ. Արարատ Միրզոյան

12:14 • 21.03.23

ՔՊ-ին առաջարկել ենք հայտարարել, որ Ալիևը խեղաթյուրում է Պրահայի համաձայնությունը, չեն համաձայնվել․ Արծվիկ Մինասյան

20:53 • 20.03.23

Փաշինյանը դեռ դուրս չի եկել Մոսկվայի ազդեցության գոտուց, վերահսկելու լծակներ դեռ կան․ Վահագն Մելիքյան

20:51 • 17.03.23

Հայաստանի իշխանությունը շպագատ է իջել, բոլորին խոսք է տվել հակասող բաներ. Երվանդ Թարվերդյան

14:28 • 17.03.23

Ինչքան հաճելի է, որ նման դեպքն իրականություն է դառնում. զոհվածի մայրը՝ Աննա Հակոբյանին դիմավորելիս

14:26 • 17.03.23

Դատապարտյալներին տեղափոխող «Ուազիկները» փոխարինել ենք նորմալ, կոնդիցիոներով մեքենաներով. Մինասյան

20:56 • 15.03.23

Արայիկ Հարությունյանն ուզում է փախչել, Արցախի հանձնելը ուրիշի ուսերին թողնելով․ Հրանտ Մելիք-Շահնազարյան

17:17 • 15.03.23

Կայացել է մարշալ Բաղրամյանին նվիրված «Հաղթանակի արվեստը» ֆիլմի պրեմիերան

16:56 • 14.03.23

Ես կաշկանդված եմ. Փաշինյանը՝ «Արցախը երբեք չի լինի Ադրբեջանի կազմում» հայտարարությունն անելու մասին

16:48 • 14.03.23

Մենք պատրաստ ենք մասնակցել Ռուսաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների հետ հանդիպմանը. Փաշինյան

14:52 • 14.03.23

1 տարի է՝ իմ տունն ուզում եմ վաճառել, որ հնարավոր է՝ ես էլ բնակարան ձեռք բերեմ, չեմ կարողանում իմ ուզած գնով վաճառել. Փաշինյանը՝ Պապիկյանի գնած տան մասին

13:46 • 14.03.23

Էսկալացիայի հավանականությունը շատ մեծ է և՛ ՀՀ սահմանի երկայնքով, և՛ Լեռնային Ղարաբաղում. Փաշինյան

13:45 • 14.03.23

Մենք ՀԱՊԿ-ին դիմել ենք բոլոր հնարավոր հոդվածներով, բայց մեր գնահատականն այն է, որ ՀԱՊԿ-ը դուրս է գալիս Հայաստանից. Փաշինյան

20:50 • 13.03.23

Հայաստանում իշխանափոխությունը և վրացական ցույցերը նույն կենտրոնից են կազմակերպված․ Հրանտ Միքայելյան

15:24 • 13.03.23

Ոստիկանությունը տեսանյութ է հրապարակել Գևորգ Պետրոսյանի մասնակցությամբ միջադեպից

14:36 • 10.03.23

Պետք է հասկանանք՝ առանց առաջնորդի, որն ազգը տանում է իր հետևից, ոչինչ չի փոխվելու․ Ռուբեն Վարդանյան

20:48 • 09.03.23

Արցախում չկան Բաքվի հետ ինտեգրացիայի կողմնակիցներ, նախագահի հայտարարությունը շատ վտանգավոր էր․ Կարեն Միրզոյան

20:49 • 08.03.23

Սամվել Բաբայանը պատրաստ է Ադրբեջանի հետ ինտեգրացիայի, ասաց բացահայտ, ինքն էլ մարզպետ կլինի․ Տիգրան Քոչարյան

13:55 • 07.03.23

Մարտունու ուսումնարանի դասասենյակներից մեկն այսուհետև կրելու է սերժանտ Յուրի Փահրամազյանի անունը

20:49 • 06.03.23

3 հազար զոհ կտան, կխելոքանան, հողերը կհանձնեն, 2020-ին ասել է Նիկոլի ընտանիքի անդամը․ Ալեն Ղևոնդյան

16:01 • 06.03.23

Ուժգին քամին կաթվածահար էր արել Արմավիր քաղաքի Երևանյան փողոցը

14:34 • 06.03.23

Ինֆորմացիա կա, որ կարմրուկի տարածման օղակում եղել է բուժաշխատող՝ չպատվաստված․ Արսեն Թորոսյան

13:55 • 04.03.23

Հային ոչինչ չի սպառնում, բայց Հայաստանին սպառնում է․ Նիկոլ Փաշինյան

13:54 • 04.03.23

Մեքենայի ղեկին եմ նստել, քշում եմ այն, մեկ էլ «պագրիշկեն» թռնում է․ Նիկոլ Փաշինյան

13:15 • 04.03.23

Ես փախչող չեմ ու ինձ վրա դրված պատասխանատվությունը կրելու եմ մինչև վերջ․ Նիկոլ Փաշինյան

20:48 • 03.03.23

Փաշինյանը հայի հավաքական կերպարը չէ, նա ընդհանրապես ոչ մի բանի հավաքական կերպար չէ․ Հովհաննես Գալստյան

17:29 • 03.03.23

Նիկոլ Փաշինյանն ու Աննա Հակոբյանն այցելել են Գերմանիայի նախագահի նստավայր

20:54 • 02.03.23

Մեղավոր եմ, որ 2018-ին հավատացի խոստումների, այս իշխանությունը շարունակեց նախկինների արատները․ Րաֆֆի Հովհաննիսյան

16:23 • 02.03.23

Նիկոլ Փաշինյանը՝ կնոջ ու դստեր հետ, ժամանել է Բեռլին

12:53 • 02.03.23

Մեզ ընտրելով քաղաքացիները տնտեսելու են, իրատեսական է դառնալու բնակարան ունենալու երազանքը. Երվանդ Թարվերդյան

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Քաղաքականություն

Իրավունք

Տնտեսություն

Սպորտ

Մամուլի տեսություն

Իրադարձային

Մշակույթ

Գիտություն/տեխնիկա

Ժամանց