Հայկական կողմը պետք է առաջ տանի ստեփանակերտյան կամ երևանյան սկզբունքները՝ առնվազն ներկայիս փաստացի ԼՂ վիճակի իրավական ամրագրումը․ Հայկ Խանումյան

Tert.am-ն Արցախի Ազգային ժողովի պատգամավոր, ընդդիմադիր «Ազգային վերածնունդ» կուսակցության նախագահ Հայկ Խանումյանի հետ խոսել է ԼՂ հիմնախնդրի բանակցային գործընթացի մասին:

-Պարո՛ն Խանումյան, չնայած որ ՀՀ ներկայիս իշխանություններն ի սկզբանե հայտարարել էին, որ Արցախի անունից չեն բանակցելու Ադրբեջանի հետ, արդեն չորրորդ հանդիպումն է  տեղի ունենում Հայաստանի և Ադրբեջանի արտգործնախարարների հետ, և չնայած որ ի սկզբանե հայտարարված էր, որ հայ ժողովրդի համար բանակցություններից ոչինչ գաղտնի չի մնա, այնուամենայնիվ, հիմա ամենամեծ հարցը, որ կա օդում կախված, այն է, թե ինչ քննարկումներն են իրականում տեղի ունենում կողմերի միջև հանդիպումների ժամանակ: Ի՞նչ տպավորություն ունեք՝ ՀՀ իշխանություններն ի՞նչ քաղաքականություն են ընտրել Արցախյան հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացում:

-ՀՀ իշխանությունները հայտարարել են, որ չեն բանակցելու Արցախի իշխանությունների անունից, բայց չեն հայտարարել, ոչ ընդհանրապես չեն բանակցելու: Չգիտեմ՝ ինչ չափով են տեղեկացնում հանդիպումների մասին, բայց կարծում եմ՝ հիմնական պայմանավորվածությունների մասին հասարակությունը տեղյակ է: Ինչ վերաբերում է հիմնախնդրի կարգավորման քաղաքականությանը, ապա կարծում եմ՝ ՀՀ իշխանությունները ժամանակ շահելու մարտավարություն են որդեգրել սպառազինություններ ձեռք բերելու համար: Սերժ Սարգսյանի պարտվողական քաղաքականությունն ու սպառազինությունների ձեռքբերման գործում հսկայական ժամանակ կորցնելն էականորեն թուլացրել է մեր դիրքերը: Հարկավոր է շտկել այդ թերությունները: ՀՀ այսօրվա իշխանությունները հենց դրանով էլ զբաղված են:

-ՀՀ իշխանությունների ԼՂ հիմնախնդրի վերաբերյալ առաջին հայտարարությունը Արցախը բանակցային սեղան վերադարձնելու մասին էր: Տեսնու՞մ եք ռեալ քայլեր ու հնարավորություններ այդ ծրագիրն իրագործելու ուղղությամբ:

-Կարծում եմ՝ Փաշինյանն այդ հայտարարությամբ նպատակ է ունեցել ընդգծելու Արցախի սուբյեկտայնությունը: Դրա համար ռեալ հնարավորություն կարող է լինել միայն այն դեպքում, երբ Բաքուն որևէ արդյունքի հասնելու համար ստիպված լինի անմիջականորեն կապվել Ստեփանակերտի հետ: Այդպիսի վիճակ արդեն եղել է պատերազմի և հետպատերազմական առաջին տարիների ընթացքում:

-Վերջերս Մնացականյան-Մամեդյարով հանդիպմանն ընդառաջ տեղի ունեցավ Մնացականյան-Մայիլյան հանդիպում: Ի՞նչ եք կարծում՝ կա՞ համաձայնություն և արդյունավետ համագործակցություն Հայաստանի և Արցախի իշխանությունների միջև, մասնավորապես, ԼՂ հիմնախնդրի կարգավորման գործընթացի վերաբերյալ:

-Արդյունավետ փոխգործակցություն, կարծում եմ, կա: Մասիս Մայիլյանը, բացի արտգործնախարար լինելուց, նաև արցախյան խնդրի կարգավորման լավագույն գիտակներից է, և լավ կլինի, որ ՀՀ ԱԳՆ-ն այս հարցում հաճախակի լսի իր գործընկերոջը:

-Նիկոլ Փաշինյանը վերջերս ասել էր, որ Ադրբեջանը պնդել է, որ չկան Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածությունները, Ադրբեջանը հրաժարվում է դրանք կատարելուց, փոխարենը հիշատակել էր  Դուշանբեի հանդիպումը, որի ժամանակ ինքը Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի հետ համաձայնության էր եկել օպերատիվ կապի ստեղծման շուրջ: Ձեր կարծիքով՝ Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածությունները ստվերելն ու Դուշանբեի պայմանավորվածությունը կարևորելը բացասական հետևանքներ կարո՞ղ է ունենալ բանակցային գործընթացում:

- Կարծում եմ՝ արժեր պնդել Վիեննայի և Սանկտ Պետերբուրգի պայմանավորվածությունների կատարումը: Ես կարծում եմ, որ դրանք էական հարցեր չէին լուծելու, սակայն հռետորաբանության առումով կարևոր են:

- Այս օրերին նաև հայաստանյան քաղաքական, փորձագիտական դաշտը խոսում է  «Մադրիդյան սկզբունքների» ժամանակավրեպության մասին: Ի՞նչ կարծիք ունեք դրա վերաբերյալ, ո՞ր սկզբունքները պետք է հայկական կողմն առաջ մղի բանակցային գործընթացում:

-Հայկական կողմը պետք է առաջ տանի ստեփանակերտյան կամ երևանյան սկզբունքները, այսինքն՝ այն, ինչ մենք ենք ուզում, կարճ ասած` առնվազն ներկայիս փաստացի վիճակի իրավական ամրագրումը: Միջնորդների, միջազգային վերլուծական կենտրոնների կողմից առաջ քաշված սկզբունքները լավագույն դեպքում կարող են լինել հակամարտության բոլոր կողմերին ինչ-որ չափով բավարարող և ինչ-որ չափով չբավարարող առաջարկներ: Մենք պետք է պայքարենք մեզ բավարարող սկզբունքների համար և զերծ մնանք միջնորդի տեսանկյունից խոսելուց: