Նիկոլ Փաշինյանի պատասխանն Ալիևին թույլ էր, նա պետք է ավելի լավ պատրաստվի նման հանդիպումներին. Կայծ Մինասյանը` մյունխենյան քննարկման մասին

Tert.am-ը Փարիզի քաղաքագիտության կենտրոնի փորձագետ Կայծ Մինասյանի հետ զրուցել է Մյունխենի Անվտանգության համաժողովի շրջանակներում տեղի ունեցած Ղարաբաղյան հիմնախնդրի վերաբերյալ քննարկման, դրան մասնակցող հայկական և ադրբեջանական կողմերի պարզաբանումների մասին: Ըստ Կայծ Մինասյանի` մյունխենյան հանդիպման նախաձեռնողները հիմա գոհ են, նրանք գիտեին, որ առաջին անգամն է, որ նման բաց ձևաչափով խնդրի վերաբերյալ քննարկում է լինելու և ամեն ինչ պետք է անեին, որ կողմերն արտահայտվեին: «Այս և հաջորդ տարվա միջև այս ձևաչափով այլ հանդիպումներ էլ կլինեն, բայց հենց հիմա լավ հնարավորություն կա հավատալու, որ մյունխենյան համաժողովի կազմակերպիչները կվերականգնեն այս տեսակի հանդիպումը: Այնուամենայնիվ, ՀՀ վարչապետը պետք է ավելի լավ պատրաստված լինի: Հանդիպման այս տեսակը հաղորդակցման ռազմավարության մի մասն է»,- ասաց նա:

-Պարո՛ն Մինասյան, նախորդ շաբաթ Մյունխենի Անվտանգության համաժողովի շրջանակներում տեղի ունեցավ Ղարաբաղյան հիմնախնդրին նվիրված քննարկում, որին մասնակցում էին Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանն ու Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը: Ի՞նչ տպավորություն ստացաք համաժողովի կազմակերպիչների նախաձեռնությունից. ի՞նչ խնդիր էր նրանց առջև դրված, արդյոք վայրն ու միջոցառումը հարմա՞ր էին հիմնահարցը հրապարակային քննարկելու համար:

- Առաջին անգամ բանավեճը հանրային էր և թափանցիկ, ինչը միկրոհեղափոխություն է: Եվ դա մեզ ձեռնտու է, քանի որ թափանցիկ դիվանագիտությունը ծառայում է Հայաստանի շահերին: Տեղը համարժեք էր ՝ Անվտանգության խորհրդաժողովը Մյունխենում, Գերմանիայում, մի պետություն, որը չի անդամակցում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբին: Հուսով եմ, որ այս տեսակ այլ հանդիպումներ էլ կլինեն:

- Քննարկմանն Ադրբեջանի ղեկավարը հայերին, կարծես թե, մեղադրեց ցեղասպանություն իրականացնելու մեջ: Հայաստանի վարչապետն էլ, «հակահարձակման» անցնելու` Բաքուն, Սումգայիթը, Թալիշը հիշատակելու փոխարեն, երբ խաղաղ բնակչության վրա ձեռք բարձրացվեց, միայն հիշատակեց Մութալիբովի վկայությունները Խոջալուի մասին: Ձեր կարծիքը կցականայի իմանալ` իրականում համարժե՞ք էին Հայաստանի ղեկավարության արձագանքները Ադրբեջանի ղեկավարի ներկայացրած կեղծ փաստերին:

- Դուք ճիշտ եք: Նիկոլ Փաշինյանի պատասխանը թույլ էր: Կա՛մ նա պատշաճ կերպով չի պատրաստվել, կա՛մ էլ առիթը չի օգտագործել պատշաճ կերպով արձագանքելու համար:

Ընդհանուր առմամբ, 30 տարի շարունակ, հայկական դիվանագիտությունը բավականաչափ չի օգտագործել 1915 թ. Հայոց ցեղասպանության խնդիրը իր հռետորաբանության մեջ, միջազգային հանրությունը հիանալի գիտի այդ մասին, և Հայաստանը չի օգտագործում այդ խնդիրը` անհասկանալի պատճառներով: Դա լուրջ սխալ է: Որովհետև, եթե հայկական դիվանագիտությունն օգտագործում է Ցեղասպանության հարցը իր հռետորաբանության մեջ, ինքնաբերաբար, միջազգային հանրությունը լռում է և հաստատում է հայկական դիրքորոշումը: Ցեղասպանության թեման օգտագործելը զսպիչ ազդեցություն է թողնում զրուցակցի վրա: Դժբախտաբար, Հայաստանի իշխանությունները դա չեն օգտագործում, մինչդեռ Ցեղասպանությունն ու Արցախի հարցը (Սումգայիթ, Կիրովաբադ, Բաքու) կապված են հայերի անվտանգության թեմայի հետ: Եվ, այնուամենայնիվ, երբ Բաքուն կտրականապես հերքում է հայերի ցեղասպանությունը, ինչպե՞ս պիտի վստահ լինենք, որ Ադրբեջանը կապահովի հայերի անվտանգությունը:

- Պարո՛ն Մինասյան, Հայաստանի ղեկավարը, որպես հայկական կողմի ցանկություն, կարծես թե շեշտեց միայն Արցախում ապրող հայերի անվտանգության հարցը` ասելով, որ մեզ համար տարածքներ չկան, կա միայն անվտանգություն: Իսկ ինչո՞ւ չէր խոսվում Արցախի ժողովրդի ինքնորոշման իրավունքի, Արցախի Հանրապետության գոյության մասին:

- Որովհետև դա սկզբունքային հարց է առաջացնում. ի՞նչ է նշանակում հայերի անվտանգությունը Ադրբեջանի համար: Եվ քանի որ Բաքուն չի պատասխանում այս հարցին, Նիկոլ Փաշինյանը պնդում է այս կետը: Վարչապետը ցանկանում է վերաձևակերպել հիմնական սկզբունքները: Բայց այն փաստը, որ այս ձևով հայկական հռետորաբանության մեջ կա «գորշ տարածք» (grey zone), հրավիրում է Բաքվին հավատալ, որ տարածաշրջանում կա խաղաղությունն առաջ տանելու հնարավորություն:

- Շատ քննարկվում էր, որ բանակցային գործընթացի մանրամասները հայտնի չեն, չգիտենք, թե ինչ առաջարկների շուրջ են բանակցություններն ընթանում: Մյունխենյան քննարկումից, Ձեր տպավորությամբ, բանակցային դետալներ հայտնի դարձա՞ն:

-Երկու կողմերն էլ ցանկանում էին հայտնվել ուժի դիրքերում: Փաշինյանը քննարկման ժամանակ շեշտը դնում էր հայկական անվտանգության ու պատմության վրա, իսկ Ալիևը շեշտում էր օրենքը և կեղծում էր պատմությունը: Նայելով Ալիևի և Փաշինյանի միջև մտքերի փոխանակմանը՝ ես ինքս ինձ հարցրի` 30 տարվա դիվանագիտական հանդիպումները երկու կողմերի միջև այդպիսի բացթողման հասնելո՞ւ համար էին: Ըստ այդմ, խաղաղությունը վաղվա համար չէ:

- Քննարկմանը հետևում էր միջազգային հանրությունը: Ի՞նչ եք կարծում` ի՞նչ տպավորություն ստացան նրանք հակամարտության կողմերի հայտարարություններից ելնելով, ո՞ր կողմն ավելի համոզիչ և միջազգային հանրության համար ավելի ընկալելի լեզվով խոսեց:

- Կարծում եմ, որ հանդիպման նախաձեռնողները գոհ են: Նրանք գիտեին, որ դա առաջին անգամն է, և ամեն ինչ պետք է անեին, որ կողմերը արտահայտվեին: Այս և հաջորդ տարվա ընթացքում այս ձևաչափով այլ հանդիպումներ էլ կլինեն, բայց հիմա արդեն լավ հնարավորություն կա հավատալու, որ մյունխենյան համաժողովի կազմակերպիչները կվերականգնեն այս տեսակի հանդիպումները: Այնուամենայնիվ, ՀՀ վարչապետը պետք է ավելի լավ պատրաստված լինի: Հանդիպման այս տեսակը հաղորդակցման ռազմավարության մի մասն է:


Հռիփսիմե Հովհաննիսյան