«Ո՛չ Փարիզը, ո՛չ էլ Վաշինգտոնը գոհ չեն պատերազմի արդյունքներից և փորձում են վերադառնալ Անդրկովկաս». Regnum

Անվանի կովկասագետ Ստանիսլավ Տարասովը Regnum կայքում հրապարակել է «Փարիզն ու Վաշինգտոնը ճեղքում-մտնում են Անդրկովկաս» վերտառությամբ հոդվածը` վերլուծելով 44-օրյա  պատերազմից հետո տարածաշրջանում ստեղծված նոր իրողությանը:

Նա նկատում է, որ  վերջին շրջանում որոշ ռուսական և արտասահմանյան լրատվամիջոցներ, իրենց ներկայացնելով «դիվանագիտական աղբյուրներին մոտ», շրջանառության մեջ են դրել տեղեկություններ Հայաստանի և Արևմուտքի միջև հարաբերությունների կառուցման և Ղարաբաղյան  հակամարտության կարգավորման հեռանկարների վերաբերյալ:

«Ներկայացնենք առաջին թեզը. «Տեղեկատվություն է ստացվել, որ Ֆրանսիայի և Հայաստանի դիվանագետները ինտենսիվ հանդիպումներ են անցկացնում Երևանում, Փարիզում և Նյու Յորքում, որտեղ գտնվում է ՄԱԿ-ի կենտրոնակայանը, - գրում է այս հրապարակչություններից մեկը,-Այս հանդիպումների նպատակը տարածաշրջանում պատերազմը դադարեցրած եռակողմ հայտարարությունը (2020 թ. նոյեմբերի 9-ի համաձայնագիր Ռուսաստան - Ադրբեջան - Հայաստան) ապալեգիտիմացնելու փորձն է: Էմանուել Մակրոնը և Հայաստանի վարչապետի ժամանակավոր պաշտոնակատար Նիկոլ Փաշինյանը քննարկում են Լեռնային Ղարաբաղում իրավիճակի վերաբերյալ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի նախկին բանաձևի վերանայումը ներառող նոր ծրագրի ընդունման հնարավորությունը»: Հիշեցնենք, որ ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհուրդը տվել էր իր գնահատականը Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև պատերազմի վերաբերյալ: Պարզվել է, որ դա այն չէ, ինչը կողմերից յուրաքանչյուրը կցանկանար: Ամեն ինչ սահմանափակված էր զինված դիմակայության մասնակիցներին բանակցային սեղան վերադառնալու կոչերով: Անվտանգության խորհուրդը չի ընդունել որոշում, որով ճանաչում է հակամարտությունը սրելու համար մեղավորին: Ըստ էության, Հայաստանին և Ադրբեջանին հավանություն է տրվել հարցերն ինքնուրույն իրար միջև պարզելու, իսկ հակամարտության այս կամ այն լուծմամբ շահագրգիռ պետություններին առաջարկվել է գործել իրենց հայեցողությամբ: Ի սկզբանե «լցոնում» ընկալվող այս տեղեկատվությունն անուղղակիորեն հաստատել է BUDROOO NEWS ալիքը, որը, հղում անելով իր աղբյուրներին, պնդում է, որ «իրադարձությունների նման ընթացքը կարող է լուրջ հետևանքներ ունենալ ոչ միայն տարածաշրջանային, այլև համաշխարհային քաղաքականության համար»: 

Ըստ այս նախագծի, հնարավոր է, որ «դիտարկվում է ոչ միայն ֆրանսիական զորքերի Հարավային Կովկաս մտցնելու և հայ-ադրբեջանական սահմանի երկայնքով տեղակայումը, այլև Ղարաբաղ մուտք գործելու հնարավորությունը»: Միևնույն ժամանակ, ադրբեջանական լրատվամիջոցները  պնդում են, որ այս գաղափարը «Փաշինյանը, իբր, քննարկել է Եվրոպական խորհրդի ղեկավար Շառլ Միշելի հետ 2021 թվականի հուլիսի 17-ին Երևանում հանդիպմանը»: Այս կապակցությամբ հնչել են  փորձագետների մեկնաբանություններն առ այն, որ «Փարիզը և Երևանը ձգտում են ապալեգիտիմացնել տարածաշրջանում հրադադարի մասին համաձայնագիրը, և Փաշինյանի վերջերս կատարած այցը Մոսկվա և նրա բանակցությունները Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի հետ կրում էին «զննողական» բնույթ: 

«Փարիզի` ավելի շատ դիվանագիտական կշիռ ձեռք բերելու և ԵՄ-ում ավելի նշանակալի դեր խաղալու ցանկությունը վաղուց է նշմարվում: Դեռևս Նիկոլա Սարկոզին փորձել է խաղաղարարի և բանակցողի դեր կատարել 2008-ին Հարավային Օսիայի հակամարտության ընթացքում, գրում է Независимая Газета-ն,- Մակրոնը համարվում է այս ավանդույթի շարունակողը, ուստի զարմանալի չէ, որ նա հետաքրքրված է այլընտրանքային առաջարկներով, որոնք կարող են ամրապնդել Փարիզի դիրքերը Անդրկովկասում»:

Հիմա երկրորդ թեզի մասին. «Վերջերս Ֆրանսիայի արտգործնախարար Ժան-Իվ Լե Դրիանը և ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինկենը, որպես ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներ, Վաշինգտոնում քննարկել են «Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև երկարաժամկետ խաղաղության հասնելու համար» համատեղ գործողությունների տարբերակները: Ռուսաստանը չի հրավիրվել նման խորհրդակցությունների, չնայած որ այն ևս ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահող երկիր է: Նախօրեին Հայաստանում Ֆրանսիայի դեսպանը խոսել է Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի հստակեցման անհրաժեշտության մասին և շեշտել, որ «Ղարաբաղի հարցը չի կարգավորվի, քանի դեռ չի որոշվել Լեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակը»: Վաշինգտոնյան հանդիպման վերաբերյալ այլ մանրամասներ չկան: Բայց եթե համադրենք ոչ միայն ղարաբաղյան ուղղությամբ ընթացող տեղեկատվական հոսքերը, այլ նաև իրադարձությունները, մասնավորապես Միշելի տարածաշրջան կատարած այցը և ԵՄ-ի կողմից Հայաստանին խոստացված օգնությունը 2.6 միլիարդ եվրոյի չափով, ապա ակնհայտ է դառնում, որ և՛ ներքին, և՛ արտաքին խաղացողներն ակտիվացրել են իրենց գործունեությունը Անդրկովկասում: Ճիշտ է, ինչպես միշտ, շատ բան մնում է կուլիսներում, չնայած ակնհայտ է, որ Ռուսաստանը, որպես ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի մշտական անդամ, կարող է վետո դնել Ղարաբաղի վերաբերյալ Ֆրանսիայի կողմից պատրաստվող ցանկացած բանաձևի, որը կազմվել է առանց իր հետ նախնական խորհրդակցությունների և համաձայնությունների: Այնուամենայնիվ, նախադրյալներ կան այն առնչությամբ, որ Փարիզը և Վաշինգտոնը պատրաստվում են այս թեմայով Մոսկվայի հետ երկխոսության:

Ի դեպ Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը նույնպես աշխատանքային այցով մեկնում է Մոսկվա:Առայժմ ամեն ինչ անորոշ է: Որոշ փորձագետներ կարծում են, որ «արևմտյան ժողովրդավարական երկրները փորձում են գնել Հայաստան պետության բաժնետոմսերը՝ այն վերածելով  Ռուսաստանի ստորին հատվածում իրենց շահերի իրականացման հարթակի», և Ֆրանսիան, որտեղ ապրում է հսկայական հայկական սփյուռք, մտադիր է այս գործընթացում ստանձնել առաջին ջութակի դերը: Մյուս դիտորդները վախենում են, որ Փարիզը քննարկում է Անդրկովկաս զորքեր մտցնելու և հայ-ադրբեջանական սահմանի երկայնքով կամ նույնիսկ բուն Ղարաբաղում դրանք տեղակայելու հնարավորությունը:

Այսպես թե այնպես, ակնհայտ է, որ ո՛չ Փարիզը, ո՛չ էլ Վաշինգտոնը գոհ չէին Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի արդյունքներից, և վերոնշյալը շատ նման է Անդրկովկաս վերադառնալու Ֆրանսիայի և ԱՄՆ-ի փորձերին, բայց դեռ պարզ չէ` ինչ կարգավիճակում: Բայց ամեն ինչ գնում է նրան, որ ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները, իսկ դրանք Փարիզը, Մոսկվան և Վաշինգտոնը են, բարդ քննարկումների առաջ են կանգնում: Առայժմ Ռուսաստանը հանրային դիվանագիտությանը նախընտրում է կուլիսային բանակցությունները»,-եզրափակել է Տարասովը: