Ալիևի՝ կրկին թափ ստացած ագրեսիվությունն ու սադրիչ վերաբերմունքը Իրանի նկատմամբ կարող է խաթարել Ադրբեջանի անվտանգությունը. Responsible Statecraft

14:45 • 23.10.21
Քաղաքականություն

Իրանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերություններում առկա լարվածության ապաէսկալացման հույսը, որն առաջացել էր երկու երկրի ԱԳ նախարարների հեռախոսազրույցից հետո, կարճատև էր: Այս մասին Responsible Statecraft պարբերականում հրապարակված հոդվածում գրել է Վաշինգտոնում և Մադրիդում Լատվիայի դեսպանության նախկին աշխատակից Էլդար Մամեդովը:

Վերլուծելով ստեղծված իրավիճակը՝ հեղինակը նշում է, որ նախարարների հեռախոսազրույցից օրեր անց Իլհամ Ալիևն Իրանին մեղադրել է Եվրոպա և Ռուսաստան թմրանյութեր տեղափոխելու համար Լեռնային Ղարաբաղի տարածքն օգտագործելու մեջ: Իրանի ԱԳՆ-ն արձագանքել է Ալիևի «ապշեցուցիչ հայտարարություններին»՝ դատապարտելով դրանք:

Որոշելով գնալ հակաիրանական արշավի սրման՝ Բաքվի ռեժիմը մի շարք ադրբեջանցի շիա հոգևորականների է ձերբակալել, որոնք «իրանամետ» են համարվում, այդ թվում՝ Բաքվի ուրբաթօրյա մզկիթի նախկին իմամ Իլգար Իբրահիմօղլուին և հոգևոր կայքերից մեկի գլխավոր խմբագիր Սարդար Բաբաևին: Վերջինիս մեղադրանք են առաջադրել պետական դավաճանության մեջ: Ինչպես հեղինակը նշում է, Բաքուն այս գործի միջոցով փորձում է ամրապնդել իր հեղինակությունն ԱՄՆ-ում և ԵՄ-ում:

«Այս վերջին իրադարձությունները վստահաբար վկայում են, որ առնվազն ներկա պահին Ալիևը ցանկություն չունի նվազեցնելու լարվածությունը Թեհրանի հետ հարաբերություններում: Հայաստանի դեմ Բաքվի ռազմական հաջողությունն ակնհայտորեն ոգեշնչել է նրան՝ բաց մարտահրավեր նետելու իր հարավային հարևանին: Երբ Իրանը լայնամասշտաբ  զորավարժություններ էր իրականացնում Ադրբեջանի սահմանի մոտ, ադրբեջանական կառավարամետ կայքերը գրում էին, որ իսլամական պետության զինանոցը չի համապատասխանում Ադրբեջանի բարձրտեխոնոլագիական սարքավորումներին, որոնք երկիրը ստացել է Իսրայելից և Թուրքիայից: Ալիևը հույս ունի, որ Անկարայի և Թել Ավիվի ռազմական և դիվանագիտական աջակցությունը բավարար զսպող գործոն կլինի Թեհրանի դեմ»,- գրում է հեղինակը՝ հավելելով, որ Իսրայելի աջակցությունը պետք է վերաճի Վաշինգոտնի աջակցության, հատկապես, որ Իրանի հետ միջուկային գործարքի վերականգնման հեռանկարներն անորոշ են:  

Հոդվածագրի կարծիքով՝ Ալիևի վստահությունն անտեղի և հակաարդյունավետ է: Իրանի զորավարժություններն Ադրբեջանի սահմանների մոտ նպատակ են ունեցել ոչ թե ներխուժման նախապատրաստվելու, այլ ավելի շուտ՝ Բաքվի ուշադրությունը հրավիրելու  և ցույց տալու, որ Իրանում բարեկամական չեն համարում հարևանի քաղաքականությունը:

Աղբյուրի կարծիքով՝ Ադրբեջանի դեպքում իրավիճակն այլ է՝ ի տարբերություն այլ երկրների, որտեղ Թեհրանը հաջողությամբ գործողություններ է իրականացնում վստահված անձանց միջոցով, ինչպես օրինակ Իրաքի և Լիբանանի դեպքում: Թեև Ադրբեջանում մեծ թվով շիա դավանողներ են ապրում, սակայն նրանք տարիներ շարունակ ճնշված են եղել՝ սկզբում խորհրդային աթեիզմի տարիներին, հետագայում՝ թուրքամետ ազգայնականության ֆոնին անկախության տարիներին: Սակայն կառավարությունը վերջերս փոխել է վերաբերմունքը երկրում ապրող շիաների նկատմամբ. այժմ Բաքուն համագործակցում է հեղինակավոր կրոնական առաջնորդների հետ՝ ձգտելով «ազգային շիիզմ» ստեղծել, որը քաղաքականապես կլինի պետական կրոն և կախվածություն չի ունենա Իրանից:

Այնուամենայնիվ, երկրում կա մարդկանց ոչ փոքրաթիվ զանգված, որը դժգոհ է կոռուպցիայից և սոցիալ-տնտեսական անհավասարությունից, որը չափազանց ակնհայտ է դարձել Ալիևների իշխանության օրոք: Ալիևի կողմից աշխարհիկ ընդդիմությանը ճնշելուց հետո հավանական է, որ դժգոհությունը որոշ աստիճանով կրոնական-քաղաքական տեսք կստանա, ինչից էլ կարող է երկարատև հեռանկարում օգտվել Թեհրանը:

Բաքվի և Թեհրանի միջև հակամարտության վերջին բռնկումը գործնականում արթնացրել է Իրանում վաղուց քնած պատկերացումները Կովկասի մասին՝ որպես «փախուստի դիմած նահանգի, որը 19-րդ դարում առանձնացվել է Ռուսական կայսրության պատճառով»: Իրանական ազգայնականության աճը ինչպես կրոնական, այնպես էլ աշխարհիկ ձևաչափերում ևս մեկ երկարաժամկետ հետևանք է, որը Ալիևը և նրա կողմնակիցները չեն կարողացել կանխատեսել:

Դրա հետևանքներից մեկը, ըստ հեղինակի, այն է, որ Թեհրանն արդեն սկսել է շրջվել Երևանի կողմը, ինչը, ճակատագրի հեգնանքով, Բաքվի հայտարարությունները Իրանի հայաստանամետ լինելու մասին իրականություն է դարձնում: Այս մասին գրելով՝ հեղինակը նշում է, որ Իրանը Հայաստանն է ընտրել որպես գործընկեր Հյուսիս-Հարավ նախագծի շրջանակում առևտրի ուղի բացելու համար:

Իրանը տիրապետում է հիմնական զսպող միջոցների՝ հրթիռների, որոնց հեռահարությունը բավական է Ադրբեջանի ողջ տարածքը խոցելու համար: Իրանն արդեն ցուցադրել է Սաուդյան Արաբիայի նավթահանքերի ուղղությամբ ճշգրիտ հարվածներ հասցնելու իր ունակությունը:

«Անկասկած, նման հարվածը կնշանակեր զանգվածային էսկալացիա և կհանգեցներ պատասխան միջոցների ներգրավման՝ հավանաբար, Թուրքիայի մասնակցությամբ, այդ իսկ պատճառով հարված հասցնելու շեմը բավականին բարձր է: Սակայն իրանցի առաջնորդները նախկինում վստահաբար ցույց են տվել, որ եթե իրենց նեղը գցեն, իրենք առանց երկմտելու կհարձակվեն ենթադրյալ թշնամիների վրա: Այդպիսով, Ալիևի՝ կրկին թափ ստացած ագրեսիվությունն ու սադրիչ վերաբերմունքը Իրանի նկատմամբ կարող է խաթարել Ադրբեջանի անվտանգությունը եկարաժամկետ հեռանկարում»,- եզրափակում է հոդվածագիրը:

 

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

21:06 • 19.05.22

Ուկրաինայի գոնե արևելքը գրավելու համար ռուսներին կես միլիոնանոց զորախումբ է պետք, հիմա 100 հազար է մասնակցում․ Կոնստանտին Տեր-Նակալյան

21:07 • 18.05.22

ՔՊ-ում կան մարդիկ, որ կարող են անցնել ժողովրդի կողմը, շատերն այնտեղ գերության մեջ են. Աղվան Վարդանյան

13:59 • 18.05.22

Ակցիայի մասնակիցներից մեկի ինքնազգացողությունը վատացել է, հրավիրել են շտապօգնություն

11:15 • 18.05.22

Ոստիկանները բռնի ուժ են կիրառել Արծվիկ Մինասյանի նկատմամբ

15:16 • 17.05.22

Փակ շուկայի դիմացի մայթից ոստիկանները բռնի ուժով բերման են ենթարկում քաղաքացիներին

21:11 • 16.05.22

Սա ժողովրդի շարժում չէ, ժողովրդի պայքար չէ, իշխանության գալու պայքար է․ Մեսրոպ Առաքելյան

21:11 • 16.05.22

Մարուքյանի դեսպան նշանակվելն ընդունվեց խանդավառությամբ,ասում էին՝ գոնե խելքը գլխին մարդ կա․ Անի Սամսոնյան

18:49 • 16.05.22

Մոսկվայում տեղի է ունեցել ՀԱՊԿ անդամ պետությունների առաջնորդների հանդիպումը

13:27 • 16.05.22

Ոստիկանների խումբը ուժի կիրառմամբ բերման է ենթարկում քաղաքացուն

21:08 • 13.05.22

Պուտինը վախենում է ներքին ընդվզումներից և չի գնում մոբիլիզացիայի, թեև դրա կարիքը վաղուց կա․ Կարեն Վրթանեսյան

20:37 • 13.05.22

Վարչապետն անձամբ է ասում, որ Տեղ գյուղից այն կողմ Ադրբեջան է, իրենց համար հայրենիքը զրո է․Առուշ Առուշանյան

19:50 • 13.05.22

Տուրք մի տվեք ձեր նախարարների և պաշտոնյաների սպառնալիքներին․ Ի․ Սաղաթելյանը՝ հանրային ծառայողներին

21:05 • 12.05.22

Եկեղեցին չպետք է լինի կամակատար, իշխանությունը պահանջում է, որ եկեղեցին լուռ մնա. Արքեպիսկոպոս Աջապահյան

14:39 • 12.05.22

Երիտասարդներն ակցիա են իրականացրել մետրոյում

16:50 • 11.05.22

Հաագայի Խաղաղության պալատում բացվեց հայկական խաչքար․ Նիկոլ Փաշինյան

12:26 • 11.05.22

Վթար Երևանում. միմյանց են բախվել 5 մեքենա, կան տուժածներ

21:07 • 10.05.22

Հայ-ադրբեջանական պատերազմ կլինի, եթե ՌԴ-ն ակնհայտ ռազմական պարտություն կրի Ուկրաինայում․ Հայկ Խալաթյան

15:04 • 10.05.22

Ծեծկռտուք ու լարված իրավիճակ. ոստիկաները բերման ենթարկեցին ակցիայի մասնակիցներին

21:13 • 09.05.22

Փողոցում նվազագույնը 50-60 հազար մարդը բավարար է անցնցում իշխանափոխության համար. Արծվիկ Մինասյան

12:45 • 09.05.22

Փաշինյանը Եռաբլուրում հարգանքի տուրք է մատուցել հերոսների հիշատակին

11:08 • 07.05.22

Նիկոլի ասածը հետևյալն է՝ եթե Ալիևը «պապայի արև» երդվի, որ Արցախի անվտանգության երաշխիք կտա, մենք համաձայն ենք․ Նաիրա Զոհրաբյան

21:05 • 06.05.22

Ով պետք է հողերը շուտ տար, մեր դիսկուրսը շարունակ դրա մասին է. Տաթևիկ Հայրապետյան

18:04 • 06.05.22

Հայաստանում կկառուցվի եվրոպական ստանդարտներին համապատասխան «խելացի տուն». «Ռաֆֆայել» շինարարական ընկերությունը Հայաստան է հրավիրել դիզայներների և ճարտարապետներ

19:13 • 05.05.22

ՀՅԴ–ականներն ԱՄՆ–ում ՀՀ դեսպանատան պատին փակցրել են 44–օրյա պատերազմի զոհերի անունները

14:07 • 05.05.22

Հրմշտոց և բախումներ՝ Աբովյան փողոցում

13:04 • 05.05.22

Լարված իրավիճակ Հրազդան մարզադաշտի մոտ․ քաշքշուկ ոստիկանների ու ցուցարարների միջև

23:00 • 04.05.22

«Թուրք». քաղաքացիները դերասան Սոս Ջանիբեկյանին ուղեկցել են վիրավորանքներով

21:59 • 04.05.22

ՀՀ քաղաքական թթվածինը վերջանում է, մանևրելու միակ նախադրյալը այս իշխանության հեռացումն է․ Մելքոնյան

18:33 • 04.05.22

Ագնեսա Խամոյանի ինքնազգացողությունը վատացել է, նա ուշաթափվել է

17:48 • 04.05.22

Իրարանցում ԱԺ֊ի միջանցքում. ընդդիմադիրներն ու իշխանականները վիճաբանել են

17:24 • 04.05.22

Ոնց միշտ փախել եք, այդպես էլ փախչելու եք, հենց ասացի, որ բացահայտում է հնչելու, փախան․ Նիկոլ Փաշինյանը՝ ԱԺ–ից հեռացող ընդդիմությանը

21:50 • 02.05.22

Քաղաքական ուժերը Փաշինյանի վարչապետությամբ այլևս ընտրությունների չեն գնա. Արտակ Զաքարյան

16:28 • 29.04.22

Քայլերթի մասնակիցը Արցախի դրոշը փակցրեց արագաչափի վրա

14:02 • 29.04.22

Կարմիր բերետավորները բռնի ուժով բերման են ենթարկել ՀՅԴ-ական 2 երիտասարդի

13:45 • 29.04.22

Քննիչը հրաժարվում է զոհերի ծնողների հետ քննչական գործողություն իրականացնել․ փաստաբան

13:10 • 29.04.22

Վիզներս ծռել ու հայրենիքը թշնամուն զիջել չե´նք կարող. ՀՅԴ-ականները ԵՊՀ-ում են

22:52 • 28.04.22

Ընդհարում` ոստիկանության ու ցուցարարների միջև

21:35 • 28.04.22

Երևանը համոզում է Արցախին` չգնալ ՌԴ-ին միանալու հանրաքվեի, սպառնալով կտրել ֆինանսավորումը․Գասպարյան

15:46 • 28.04.22

Անջատի՜ հեռախոսդ, թե չէ կվերցնեմ. Արթուր Վանեցյանի որդին՝ ոստիկանական մեքենայում

23:41 • 27.04.22

Որովհետև Հայաստանում խոսքի ազատություն չկա. «Անտարես»-ի տնօրենը իրեն ծեծի ենթարկելու մասին

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Քաղաքականություն

Իրավունք

Տնտեսություն

Սպորտ

Մամուլի տեսություն

Իրադարձային

Մշակույթ

Գիտություն/տեխնիկա

Ժամանց