Ալիևի՝ կրկին թափ ստացած ագրեսիվությունն ու սադրիչ վերաբերմունքը Իրանի նկատմամբ կարող է խաթարել Ադրբեջանի անվտանգությունը. Responsible Statecraft

14:45 • 23.10.21
Քաղաքականություն

Իրանի և Ադրբեջանի միջև հարաբերություններում առկա լարվածության ապաէսկալացման հույսը, որն առաջացել էր երկու երկրի ԱԳ նախարարների հեռախոսազրույցից հետո, կարճատև էր: Այս մասին Responsible Statecraft պարբերականում հրապարակված հոդվածում գրել է Վաշինգտոնում և Մադրիդում Լատվիայի դեսպանության նախկին աշխատակից Էլդար Մամեդովը:

Վերլուծելով ստեղծված իրավիճակը՝ հեղինակը նշում է, որ նախարարների հեռախոսազրույցից օրեր անց Իլհամ Ալիևն Իրանին մեղադրել է Եվրոպա և Ռուսաստան թմրանյութեր տեղափոխելու համար Լեռնային Ղարաբաղի տարածքն օգտագործելու մեջ: Իրանի ԱԳՆ-ն արձագանքել է Ալիևի «ապշեցուցիչ հայտարարություններին»՝ դատապարտելով դրանք:

Որոշելով գնալ հակաիրանական արշավի սրման՝ Բաքվի ռեժիմը մի շարք ադրբեջանցի շիա հոգևորականների է ձերբակալել, որոնք «իրանամետ» են համարվում, այդ թվում՝ Բաքվի ուրբաթօրյա մզկիթի նախկին իմամ Իլգար Իբրահիմօղլուին և հոգևոր կայքերից մեկի գլխավոր խմբագիր Սարդար Բաբաևին: Վերջինիս մեղադրանք են առաջադրել պետական դավաճանության մեջ: Ինչպես հեղինակը նշում է, Բաքուն այս գործի միջոցով փորձում է ամրապնդել իր հեղինակությունն ԱՄՆ-ում և ԵՄ-ում:

«Այս վերջին իրադարձությունները վստահաբար վկայում են, որ առնվազն ներկա պահին Ալիևը ցանկություն չունի նվազեցնելու լարվածությունը Թեհրանի հետ հարաբերություններում: Հայաստանի դեմ Բաքվի ռազմական հաջողությունն ակնհայտորեն ոգեշնչել է նրան՝ բաց մարտահրավեր նետելու իր հարավային հարևանին: Երբ Իրանը լայնամասշտաբ  զորավարժություններ էր իրականացնում Ադրբեջանի սահմանի մոտ, ադրբեջանական կառավարամետ կայքերը գրում էին, որ իսլամական պետության զինանոցը չի համապատասխանում Ադրբեջանի բարձրտեխոնոլագիական սարքավորումներին, որոնք երկիրը ստացել է Իսրայելից և Թուրքիայից: Ալիևը հույս ունի, որ Անկարայի և Թել Ավիվի ռազմական և դիվանագիտական աջակցությունը բավարար զսպող գործոն կլինի Թեհրանի դեմ»,- գրում է հեղինակը՝ հավելելով, որ Իսրայելի աջակցությունը պետք է վերաճի Վաշինգոտնի աջակցության, հատկապես, որ Իրանի հետ միջուկային գործարքի վերականգնման հեռանկարներն անորոշ են:  

Հոդվածագրի կարծիքով՝ Ալիևի վստահությունն անտեղի և հակաարդյունավետ է: Իրանի զորավարժություններն Ադրբեջանի սահմանների մոտ նպատակ են ունեցել ոչ թե ներխուժման նախապատրաստվելու, այլ ավելի շուտ՝ Բաքվի ուշադրությունը հրավիրելու  և ցույց տալու, որ Իրանում բարեկամական չեն համարում հարևանի քաղաքականությունը:

Աղբյուրի կարծիքով՝ Ադրբեջանի դեպքում իրավիճակն այլ է՝ ի տարբերություն այլ երկրների, որտեղ Թեհրանը հաջողությամբ գործողություններ է իրականացնում վստահված անձանց միջոցով, ինչպես օրինակ Իրաքի և Լիբանանի դեպքում: Թեև Ադրբեջանում մեծ թվով շիա դավանողներ են ապրում, սակայն նրանք տարիներ շարունակ ճնշված են եղել՝ սկզբում խորհրդային աթեիզմի տարիներին, հետագայում՝ թուրքամետ ազգայնականության ֆոնին անկախության տարիներին: Սակայն կառավարությունը վերջերս փոխել է վերաբերմունքը երկրում ապրող շիաների նկատմամբ. այժմ Բաքուն համագործակցում է հեղինակավոր կրոնական առաջնորդների հետ՝ ձգտելով «ազգային շիիզմ» ստեղծել, որը քաղաքականապես կլինի պետական կրոն և կախվածություն չի ունենա Իրանից:

Այնուամենայնիվ, երկրում կա մարդկանց ոչ փոքրաթիվ զանգված, որը դժգոհ է կոռուպցիայից և սոցիալ-տնտեսական անհավասարությունից, որը չափազանց ակնհայտ է դարձել Ալիևների իշխանության օրոք: Ալիևի կողմից աշխարհիկ ընդդիմությանը ճնշելուց հետո հավանական է, որ դժգոհությունը որոշ աստիճանով կրոնական-քաղաքական տեսք կստանա, ինչից էլ կարող է երկարատև հեռանկարում օգտվել Թեհրանը:

Բաքվի և Թեհրանի միջև հակամարտության վերջին բռնկումը գործնականում արթնացրել է Իրանում վաղուց քնած պատկերացումները Կովկասի մասին՝ որպես «փախուստի դիմած նահանգի, որը 19-րդ դարում առանձնացվել է Ռուսական կայսրության պատճառով»: Իրանական ազգայնականության աճը ինչպես կրոնական, այնպես էլ աշխարհիկ ձևաչափերում ևս մեկ երկարաժամկետ հետևանք է, որը Ալիևը և նրա կողմնակիցները չեն կարողացել կանխատեսել:

Դրա հետևանքներից մեկը, ըստ հեղինակի, այն է, որ Թեհրանն արդեն սկսել է շրջվել Երևանի կողմը, ինչը, ճակատագրի հեգնանքով, Բաքվի հայտարարությունները Իրանի հայաստանամետ լինելու մասին իրականություն է դարձնում: Այս մասին գրելով՝ հեղինակը նշում է, որ Իրանը Հայաստանն է ընտրել որպես գործընկեր Հյուսիս-Հարավ նախագծի շրջանակում առևտրի ուղի բացելու համար:

Իրանը տիրապետում է հիմնական զսպող միջոցների՝ հրթիռների, որոնց հեռահարությունը բավական է Ադրբեջանի ողջ տարածքը խոցելու համար: Իրանն արդեն ցուցադրել է Սաուդյան Արաբիայի նավթահանքերի ուղղությամբ ճշգրիտ հարվածներ հասցնելու իր ունակությունը:

«Անկասկած, նման հարվածը կնշանակեր զանգվածային էսկալացիա և կհանգեցներ պատասխան միջոցների ներգրավման՝ հավանաբար, Թուրքիայի մասնակցությամբ, այդ իսկ պատճառով հարված հասցնելու շեմը բավականին բարձր է: Սակայն իրանցի առաջնորդները նախկինում վստահաբար ցույց են տվել, որ եթե իրենց նեղը գցեն, իրենք առանց երկմտելու կհարձակվեն ենթադրյալ թշնամիների վրա: Այդպիսով, Ալիևի՝ կրկին թափ ստացած ագրեսիվությունն ու սադրիչ վերաբերմունքը Իրանի նկատմամբ կարող է խաթարել Ադրբեջանի անվտանգությունը եկարաժամկետ հեռանկարում»,- եզրափակում է հոդվածագիրը:

 

ԼՐԱՀՈՍ

ՕՐՎԱ ԿԱՐԵՎՈՐ

Տեսանյութեր

19:12 • 01.12.21

Բժշկական համալսարանի ուսանողին ծեծի են ենթարկել. կասկածյալները համակուրսեցիներն են

19:11 • 01.12.21

Դատարաններն ավելի շատ են սկսել տրվել «խաղին», ավելի հանդուրժող են իշխանությունների նման վարքագծի նկատմամբ․ Հայկ Ալումյան

16:23 • 01.12.21

ՔՊ-ն Գյումրիում դե ֆակտո չի պարտվել, գյումրեցիները չեն մերժել․ Հովհաննես Հարությունյան

16:21 • 01.12.21

2021-ին ծառայողական քննություն անցկացնող ՊԵԿ հանձնաժողովը պատասխանատվության է ենթարկել 59 աշխատակցի

16:09 • 01.12.21

«Հայաստան» խմբակցության պատգամավոր Ագնեսա Խամոյանի ասուլիսը՝ ուղիղ

15:21 • 01.12.21

Տարածքային կառավարման, տեղական ինքնակառավարման, գյուղատնտեսության հարցերի հանձնաժողովի նիստը՝ ուղիղ

15:03 • 01.12.21

Թուրքին ծանր դրության մեջ դրած, չփախած Աշոտ Մինասյանը ո՞ւմ կամ ինչի՞ն պետք է խոչընդոտեր․ Արամ Վարդևանյանը՝ կալանավորման որոշման մասին

11:12 • 01.12.21

ԱԺ տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի հերթական նիստը՝ ուղիղ

16:59 • 30.11.21

«Հայաստան» հիմնադրամի գումարները չարաշահողները բացահայտվելու և պատժի են ենթարկվելու. Արծվիկ Մինասյան

16:19 • 30.11.21

Ցանկալի կլիներ՝ իրավական տեսանկյունից որևէ գործիք լիներ «Հայաստան» հիմնադրամի գործունեությունը խոշորացույցի տակ առնելու համար. Հայկ Մամիջանյան

15:39 • 30.11.21

ԱԺ քննիչ հանձնաժողովը կազմված է 11 անդամից, որից 7-ը ՔՊ-ից է. Արծվիկ Մինասյան

15:04 • 30.11.21

Պատերազմի ժամանակ «Հայաստան» հիմնադրամին փոխանցած գումարները Կառավարությանը տալու հարցով նիստը՝ուղիղ

14:42 • 30.11.21

Պարոն փոխքաղաքապետ, ավագանուն ոչ թե կանչում են, այլ հրավիրում․ Երևանի ավագանու նիստը ընթանում է դատարկ դահլիճում

13:35 • 30.11.21

Ես 4 անգամ պատվաստվել եմ և ջերմության բարձրացում չեմ ունեցել, վակցինաները չե՞ն աշխատում․ Քոչարյան

13:26 • 30.11.21

Ո՞վ է այդ անբարոյական ստորագրություն դնողը՝ Տիգրան Մեծ 53-ի լողավազանը «վեծեռոկի» և «պիվնոյի» վերածելու համար. Անի Խաչատրյան

13:22 • 30.11.21

ԱԺ պետական-իրավական հարցերի մշտական հանձնաժողովի հերթական նիստը՝ ուղիղ

13:21 • 30.11.21

Կնքահայրը Դուք եք, պարոն Գալջյան, ճնշում եք գործադրել փոխքաղաքապետի վրա, որ հաստիքացուցակների նախագիծը օրակարգից դուրս հանվի․ Միքայել Մանրիկյան

13:13 • 30.11.21

Ղազինյանը 14-րդ անգամ չընտրվեց Պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի փոխնախագահ

12:41 • 30.11.21

Զինծառայողին ասում են՝ 10 օրից արի հերթագրենք, ունենք հերթագրման հերթագրման պրոբլեմ․ Թովմասյան

12:34 • 30.11.21

Մինչև հիմա չունենք բանակում պատվաստվածների քանակի մասին տեղեկություն․ Թագուհի Թովմասյան

11:26 • 30.11.21

Սահմանին ծեծկռտուքները զինվորականների այդ պահի թելադրանքով իրականացվող գործողություններ են․ Արման Սարգսյան

11:15 • 30.11.21

Երևանի ավագանու նիստը՝ ուղիղ

11:07 • 30.11.21

ԱԺ պաշտպանության և անվտանգության հարցերի մշտական հանձնաժողովի հերթական նիստը՝ ուղիղ

20:15 • 29.11.21

Առուշանյանի դեմ Լուսինե Ավետյանը սուտ ցուցմունքներ է տվել՝ մտածելով, որ իրեն կալանքից կազատեն․ Գայանե Պապոյան

19:49 • 29.11.21

Նիստից նիստ տևում է մեկ ամիս, թող դատավոր բերեն, արագ քննեն գործը․ Առուշ Առուշանյանի պաշտպան

17:25 • 29.11.21

Փոքրոգի, ճղճիմ մարդու վրեժխնդրություն է․ Լևոն Քոչարյանը՝ Սյունիքի համայնքապետերի կալանավորման մասին

16:49 • 29.11.21

Անտերության ենք մատնված, ճանապարհները չեն ասֆալտապատվել Փարամազյանի կալանավորված լինելու պատճառով․ Գեղիի վարչական ղեկավար

16:45 • 29.11.21

Փաշինյանի դստեր գործով ինքնաբացարկ չհայտնելու համար դատավոր Զարուհի Նախշքարյանին խիստ նկատողություն հայտարարվեց

16:30 • 29.11.21

Թուրքը նստած է սարի վրա, ժողովուրդը փայտ չունի, փոխեք Փարամազյանի խափանման միջոցը․ Քաջարանի բնակիչ

16:25 • 29.11.21

Քաջարանը գլխատված է, քաջարանցին՝ հիասթափված․ ավագանու անդամների հայտարարությունը՝ հաջակցություն Մանվել Փարամազյանի

16:23 • 29.11.21

Քաջարանի ավագանու անդամների հայտարարությունը՝ հաջակցություն Մանվել Փարամազյանի․ ուղիղ

16:07 • 29.11.21

Ինձ առաջադրված մեղադրանքն իրականությանը չի համապատասխանում. Առուշ Առուշանյան

15:02 • 29.11.21

Իշխանությունը Գագիկ Ջհանգիրյանի ձեռքերով «զանգովի արդարադատություն» է իրականացնում․ Արեգնազ Մանուկյան

14:58 • 29.11.21

Բողոքի ակցիա ԲԴԽ-ի դիմաց՝ հաջակցություն Առուշ Առուշանյանի

13:49 • 29.11.21

Առուշ Առուշանյանի խափանման միջոցի հարցը բարձրացնելու ենք, և հույս ունեմ, որ նա շուտով կլինի ազատության մեջ. Էրիկ Ալեքսանյան

12:50 • 29.11.21

Ադրբեջանն ու Թուրքիան Արցախի հարցը թաղելու են սահմանագծման և սահմանազատման ճանապարհով․ Հակոբ Տեր-Խաչատուրյան

12:47 • 29.11.21

Արցախում մեր հայրենակիցների կյանքը իսկապես վտանգված է․ Հայ դատի Եվրոպայի գրասենյակի գործադիր տնօրեն

12:41 • 29.11.21

ԱՄՆ-ն ոչ միայն պետք է կրճատի Ադրբեջանին ուղղված օժանդակությունը, այլև հստակ պատժամիջոցներ առաջ բերի․ ԱՄՆ Հայ դատի հանձնախմբի մամուլի քարտուղար

12:20 • 29.11.21

Առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանի ասուլիսը՝ ուղիղ

11:25 • 29.11.21

Հայ Դատի գրասենյակների խորհրդաժողովը՝ ուղիղ

Տեսնել բոլորը

Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա

Քաղաքականություն

Իրավունք

Տնտեսություն

Սպորտ

Մամուլի տեսություն

Իրադարձային

Մշակույթ

Գիտություն/տեխնիկա

Ժամանց