Հաշմանդամություն ունեցող անձը սահմանափակ հնարավորություններով անձ չէ. Զարուհի Բաթոյան
1992թ.-ին ՄԱԿ-ը դեկտեմբերի 3-ը հռչակեց Հաշմանդամների միջազգային օր: 2006թ.-ի դեկտեմբերին Հայաստանը միացավ հաշմանդամների իրավունքների կոնվենցիային: 2008 թվականի փետրվարին Հայաստանում ստեղծվեց հաշմանդամություն ունեցող անձանց հարցերով զբաղվող ազգային հանձնաժողով, որի առաջնային նպատակն է հաշմանդամների իրավունքների պաշտպանությունն ու մատչելի պայմանների ապահովումը։
Tert.am youth-ը զրուցել է հաշմանդամություն ունեցող անձանց շահերի պաշտպանության ազգային դաշինք իրավաբանական անձանց միության նախագահ Զարուհի Բաթոյանի հետ` այժմ առկա և առաջնահերթ հաշմանդամների խնդիրների մասին։
- Հայաստանում որքանո՞վ է հարմարավետ տեղաշարժը տեղաշարժման խնդիր ունեցողների համար, արդյո՞ք համապատասխանում է միջին չափանիշներին։
-Հաշմանդամություն ունեցող անձանց համար չկան միջին, ցածր կամ բարձր չափանիշներ տեղաշարժման և այլ հնարավորությունների ստեղծման համար: Կան միջազգային չափանիշներ, որոնք պետք է ապահովել, եթե ուզում ենք, որ մարդիկ ունենան տեղաշարժվելու, հաղորդակցվելու, տեղեկատվություն ստանալու և փնտրելու հնարավորություն կամ իրացնեն իրենց իրավունքները: Այդ չափանիշներից մասնակի պահպանումը կամ էլ շեղումը որևէ խնդիր չի կարող լուծել: Հայաստանում չկան տարրական պայմաններ տեղաշարժման խնդիրներ ունեցող անձանց համար: Եթե որևէ բան փոխված լիներ, մարդիկ դա հեշտությամբ կնկատեին. իրենց կողքին կտեսնեին հաշմանդամություն ունեցող քաղաքացիների տարբեր վայրերում՝ դպրոցներում, կինոթատրոններում, սրճարաններում, տրանսպորտի մեջ և այլուր:
- Գաղտնիք չէ, որ հայ հասարակությունը հաշմանդամին ընկալում է ոչ թե որպես հաշմանդամություն ունեցող անձ, այլ որպես հանրությանը ոչ պիտանի։ Ինչպե՞ս եք պայքարում հանրային նման ընկալման դեմ:
-Հաշմանդամություն ունեցող անձը սահմանափակ հնարավորություններով անձը չէ: Ավելին՝ բոլորի հնարավորություններն էլ սահմանափակ են: Հասարակությունը մեղավոր չէ, որ փորձ չունի և քիչ է տեղեկացված: Նրանց ավելի շատ փորձ և գիտելիք է պետք: Հաշմանդամություն ունեցող մարդիկ, ՀԿ-ները, լրագրողներն այստեղ անելիք ունեն: Միայն պրակտիկ փորձով մարդը կարող է փոխել իր վերաբերմունքը և պատկերացումները:
- Ինչի՞ արդյունքում կփոխվի մեր մեջ այդ կարծրատիպը։
-Երբ մարդիկ սկսեն սովորել, աշխատել, ապրել միասին, երբ որոշումներ կայացնողները, տարբեր ոլորտների պատասխանատուները և մյուս քաղաքացիներն ամեն մեկն իր տեղում ստեղծի այդպիսի հնարավորություններ:
-Եթե համեմատենք՝ 5-10 տարի առաջ և այսօր, հաշմանդամների համար այժմ ավելի հեշտ չէ՞ աշխատանք գտնելը։
-Ո՛չ, ավելի հեշտ չէ: Ցավոք, մենք ավելի շատ խոսում ենք, քան գործում: 2015 թվականից ուժի մեջ է մտել քվոտավորման կարգը, ըստ որի, պետական կառույցները, որ 100 և ավելի աշխատակից ունեն, պետք է ապահովեն 3 տոկոսի չափով հաշմանդամություն ունեցող աշխատակիցների առկայություն: Կան նաև պետական և հասարականան կազմակերպությունների ծրագրեր, սակայն մենք հիմնականում որոշ չափով հաղթահարել ենք կարծրատիպերի արգելքը, սակայն զբաղվածության խնդիրը համալիր մոտեցում է պահանջում: Եթե մարդը չունի բավարար կրթություն, որակավորում, պահանջված մասնագիտություն, չունի աշխատավայր հասնելու հնարավորություն, ինչպե՞ս կարող է ավելի հեշտ աշխատանք գտնել:
- Չեք կարծում, որ հաշմանդամները աշխատանք չունեն նաև այն պատճառով, որ ունեն բարդույթներ … Արդյո՞ք տարվում են թրեյնինգներ հաշմանդամ, հատկապես երիտասարդ հաշմանդամների միջև՝ հոգևոր լիարժեքության զգացումը ապահովելու համար:
-Դա խնդիրներից մեկն է, որը հաղթահարելու համար աշխատում են տարբեր կազմակերպություններ: Սակայն բարդույթը հաղթահարելը շատ փոքր մասն է, մարդը պետք է նաև մրցունակ մասնագետ լինի, իսկ դրան խոչընդոտող բազմաթիվ օբյեկտիվ պատճառներ կան: Զբաղվածության խնդիրը միայն աշխատանքի և սոցիալական հարցերի ոլորտինը չէ, էստեղ մեծ անելիք ունի ԿԳՆ-ն, ՏԻՄ-երը, Տրանսպորտի և կապի նախարարությունը, Քաղաքաշինության նախարարությունը: Զգալի արդյունքների հասնելու համար քաղաքական կամք, ներդրումներ և ներառական մոտեցում է հարկավոր բոլոր ծրագրերում:
Պատրաստեց՝ Լենա Մինասյանը
Լուսանկարները՝ Զարուհու անձնական արխիվից
Տեսանյութեր
![](https://img.youtube.com/vi/Fn8MFjZWJWc/maxresdefault.jpg)
Երգի պրեմիերա. Արամ MP3 - «Փոքրիկ»
![](https://img.youtube.com/vi/KJh6qQbFMl8/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա. Լիլիթ Հովհաննիսյան & GASOIIA-Ուշ ա
![](https://img.youtube.com/vi/CkKyvW_kdBA/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա. Արամ MP3-«Երևի»
![](https://img.youtube.com/vi/5zbYHS6RudA/maxresdefault.jpg)
Երգի պրեմիերա. Ռազմիկ Ամյան- Բարդիները խշշացին
![](https://img.youtube.com/vi/BW7X-_G-Nx0/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա. Մարտին Մկրտչյան-Քեզ բացի ջանից
![](/youth/cache_video/youth/video_images/1/1524_1/9e099891_3452_44e1_bbbe_a1c928e095a6.thumb-550x310.jpeg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա. Ներսես Ավետիսյան-Քեզ եմ փնտրում
![](https://img.youtube.com/vi/M3E6wCf18as/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա. PARG & BRUNETTE - Արև ես
![](https://img.youtube.com/vi/bnP4pDr-1xE/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Արամե- Սերը մեր ուժն է
![](https://img.youtube.com/vi/1vWTaH1-Mko/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Սարո Թովմասյան- Սիրուն
![](https://img.youtube.com/vi/lcVJYFixyEA/maxresdefault.jpg)
Երգի պրեմիերա. Սիրուշո - My Bad
![](https://img.youtube.com/vi/KwgM52_FZ4Q/maxresdefault.jpg)
Երգի պրեմիերա. Միշո - կ․ չ․ (կարևոր չծնվածներ)
![](https://img.youtube.com/vi/z0p4Z44Gaq0/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ D'Litte - Էս ձմեռ
![](https://img.youtube.com/vi/QUJXF0HDRQg/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Լիլու– «Չկա-չկա»
![](https://img.youtube.com/vi/NYqxnEywD0Y/maxresdefault.jpg)
Երգի պրեմիերա. Բրյունետ- «Հիմա ցուրտ ա»
![](https://img.youtube.com/vi/B1XaXwVdKYo/maxresdefault.jpg)
Սիրուշոն ներկայացրել է «Ինձանից ավել» երգի ակուստիկ տարբերակը
![](https://img.youtube.com/vi/Pq3QAXwcQjQ/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Ռազմիկ Ամյան– «Իմն ես»
![](https://img.youtube.com/vi/55cCBPGwrU4/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Hayat Project – «Տաշ Տուշ»
![](/youth/cache_video/youth/video_images/1/1512_1/366429228_964660808088315_7718414952871694834_n.thumb-550x310.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Գարիկ Պապոյան – «Mimod»
![](https://img.youtube.com/vi/UMN2DWXgbt4/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․Hayat Project – « Մաման Պապան»
![](/youth/cache_video/youth/video_images/1/1510_1/collage_maker_30_jul_2023_02_05_pm_1065.thumb-550x310.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Գարիկ & Սոնա– «Ով սիրուն–սիրուն»
![](https://img.youtube.com/vi/bz6cfWJ4cBQ/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Maléna– «Flashing Lights»
![](https://img.youtube.com/vi/QT08civ7I0w/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Արամ MP3– «Շատ ապրես, Երևան»
![](https://img.youtube.com/vi/Q07_UlkxQqc/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Գևորգ Մկրտչյան– «Կարոտ եմ»
![](https://img.youtube.com/vi/nddEsPU37SQ/maxresdefault.jpg)
Երգի պրեմիերա. Դավուլ, Լիանա, Կարեն Զաքարյաններ - «Գարնան ծաղիկ ես»
![](https://img.youtube.com/vi/0mNBBAdQ5NA/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Խորեն Լևոնյան– «Փորձիր ժպտալ»
![](https://img.youtube.com/vi/Rxae9LNoSr4/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ PROJECT LA – «Ես սիրում եմ...»
![](https://img.youtube.com/vi/K9QM4t0ZXp0/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Արսեն Սաֆարյան – «Ձյուն»
![](https://img.youtube.com/vi/EJLDYktYtqo/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ PROJECT LA – «Մարիոնետկա»
![](https://img.youtube.com/vi/dcUPbl6KYv4/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Մաշ Իսրայելյան – «Իմ փոքրիկ»
![](https://img.youtube.com/vi/xIZF0iL0Izo/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Դիանա Հարությունյան & Սպիտակցի Հայկո– «Էլի-էլի»
![](https://img.youtube.com/vi/I1oCMK_Ykmo/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Սարգիս Ավետիսյան– «Սիրելիս»
![](https://img.youtube.com/vi/QjW7m7CY-HE/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Օֆֆի feat Ռաֆֆ – «Կամ ու կաց»
![](/youth/cache_video/youth/video_images/1/1497_1/302349945_1088676168432153_5159666433591384370_n.thumb-550x310.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա. Արման Հովհաննիսյան - «Ամեն օր»
![](/youth/cache_video/youth/video_images/3/8278_1/sona_rubenyan.thumb-550x310.jpg)
Երգի պրեմիերա. Սոնա Ռուբենյան - «Ես քեզ հետ»
![](https://img.youtube.com/vi/rPQQsqYw-NQ/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա. Սևակ Խանաղյան - «Հին ֆայտոն»
![](https://img.youtube.com/vi/LE3zd95JLXY/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա. Միհրան Ծառուկյան-Մամա
![](https://img.youtube.com/vi/_uUiFt7GM9I/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Արամ MP3 & Ֆորշ - Requiem
![](https://img.youtube.com/vi/i4FtU6riA2w/maxresdefault.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Քրիստինե Պեպելյան – «Ես ու դու»
![](https://img.youtube.com/vi/aMGwn484cQ0/maxresdefault.jpg)
«Մի տուն մնա թող արթուն». PROJECT LA
![](/youth/cache_video/youth/video_images/3/8235_1/hovhannisyan.thumb-550x310.jpg)
Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Լիլիթ Հովհաննիսյան – «Изгнанная»
-
12:37 • 01.06.24 Երգի պրեմիերա. Արամ MP3 - «Փոքրիկ»
-
11:48 • 18.04.24 Տեսահոլովակի պրեմիերա. Լիլիթ Հովհաննիսյան & GASOIIA-Ուշ ա
-
22:59 • 05.04.24 Տեսահոլովակի պրեմիերա. Արամ MP3-«Երևի»
-
12:38 • 14.03.24 Երգի պրեմիերա. Ռազմիկ Ամյան- Բարդիները խշշացին
-
13:42 • 20.02.24 Տեսահոլովակի պրեմիերա. Մարտին Մկրտչյան-Քեզ բացի ջանից
-
17:50 • 16.02.24 Տեսահոլովակի պրեմիերա. Ներսես Ավետիսյան-Քեզ եմ փնտրում
-
13:25 • 15.02.24 Տեսահոլովակի պրեմիերա. PARG & BRUNETTE - Արև ես
-
14:24 • 13.02.24 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Արամե- Սերը մեր ուժն է
-
10:17 • 13.02.24 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Սարո Թովմասյան- Սիրուն
-
14:33 • 12.02.24 Երգի պրեմիերա. Սիրուշո - My Bad
-
14:04 • 26.01.24 Երգի պրեմիերա. Միշո - կ․ չ․ (կարևոր չծնվածներ)
-
15:04 • 24.01.24 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ D'Litte - Էս ձմեռ
-
11:33 • 13.01.24 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Լիլու– «Չկա-չկա»
-
17:44 • 31.12.23 Երգի պրեմիերա. Բրյունետ- «Հիմա ցուրտ ա»
-
12:04 • 25.12.23 Սիրուշոն ներկայացրել է «Ինձանից ավել» երգի ակուստիկ տարբերակը
-
13:35 • 08.12.23 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Ռազմիկ Ամյան– «Իմն ես»
-
15:08 • 05.12.23 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Hayat Project – «Տաշ Տուշ»
-
12:34 • 11.11.23 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Գարիկ Պապոյան – «Mimod»
-
12:19 • 21.10.23 Տեսահոլովակի պրեմիերա․Hayat Project – « Մաման Պապան»
-
14:04 • 30.07.23 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Գարիկ & Սոնա– «Ով սիրուն–սիրուն»
-
13:04 • 17.07.23 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Maléna– «Flashing Lights»
-
17:41 • 07.07.23 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Արամ MP3– «Շատ ապրես, Երևան»
-
16:56 • 07.07.23 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Գևորգ Մկրտչյան– «Կարոտ եմ»
-
14:26 • 21.03.23 Երգի պրեմիերա. Դավուլ, Լիանա, Կարեն Զաքարյաններ - «Գարնան ծաղիկ ես»
-
14:18 • 07.01.23 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Խորեն Լևոնյան– «Փորձիր ժպտալ»
-
19:32 • 30.12.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ PROJECT LA – «Ես սիրում եմ...»
-
16:28 • 26.12.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Արսեն Սաֆարյան – «Ձյուն»
-
13:12 • 01.12.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ PROJECT LA – «Մարիոնետկա»
-
13:34 • 14.11.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Մաշ Իսրայելյան – «Իմ փոքրիկ»
-
12:37 • 11.11.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Դիանա Հարությունյան & Սպիտակցի Հայկո– «Էլի-էլի»
-
14:17 • 05.11.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Սարգիս Ավետիսյան– «Սիրելիս»
-
17:20 • 12.09.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Օֆֆի feat Ռաֆֆ – «Կամ ու կաց»
-
17:21 • 06.09.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա. Արման Հովհաննիսյան - «Ամեն օր»
-
13:32 • 03.09.22 Երգի պրեմիերա. Սոնա Ռուբենյան - «Ես քեզ հետ»
-
17:34 • 02.09.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա. Սևակ Խանաղյան - «Հին ֆայտոն»
-
09:54 • 22.08.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա. Միհրան Ծառուկյան-Մամա
-
10:37 • 20.08.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Արամ MP3 & Ֆորշ - Requiem
-
13:51 • 30.07.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Քրիստինե Պեպելյան – «Ես ու դու»
-
10:26 • 20.07.22 «Մի տուն մնա թող արթուն». PROJECT LA
-
19:43 • 05.07.22 Տեսահոլովակի պրեմիերա․ Լիլիթ Հովհաննիսյան – «Изгнанная»
Ամենից շատ կարդացված նյութեր Այսօր Երեկ Շաբաթվա
-
Հարցազրույց 17:25 • 24/07 «200 դրամանոց ռեյտինգի համար ամոթ է մարդու սթրեսի ենթարկել». Արաքսյա Մելիքյանը՝ իր հասցեին տարածված ստերի մասին «Արաքսյա Մելիքյանն ինքնասպանության փորձ է արել»,- համացանցում երեկ նման վերնագրով նյութեր տարծվեցին: Թեմայի շուրջ Tert.am Life-ը զրուցել է դերասանուհու հետ, պարզել նման նյութեր տարածելու պատճառն ու նրա արձագանքը:
-
Հարցազրույց 17:21 • 23/07 «Անձնականս հրաշալի է դասավորվել, հիմա ամուսնալուծված եմ, ունեմ հրաշալի բալիկ». Ագնեսա Շահնազարյան «Անձնականս հրաշալի է դասավորվել, հիմա ամուսնալուծված եմ, ունեմ հրաշալի բալիկ ու ինձ երջանիկ կին եմ համարում: Ես իմ տղայի հետ մեծի պես եմ խոսում, ասում եմ, որ հայրդ էլ է նոր ընտանիք կազմելու, ես էլ»:
-
Հարցազրույց 13:11 • 25/07 «Ես երկար մազերով տիկնիկ էի ուզում, որ սանրեմ, բայց մերոնք ասացին՝ երկարը թանկ է, կարճ մազերովը գնեցին». Շպռոտ Մեր բակի խաղերն անվերջ էին՝ Հալամուլա, Պահմտոցի, Գործնագործ, Ռեզին, Այգեպան, Լյագուշկա, Փչացած հեռախոս, բոլորին հավաքում, հարևանների «տնազն էի անում», 9-րդ հարկից օպերա էի երգում, հաևանների անդորրը խանգարում, տատիկիս թթի ծառն էի բարձրանում:
-
Հարցազրույց 13:27 • 24/07 «Կուզեի հայրս կենդանի լիներ, ասեի՝ կներես». Մարիամ Ադամյանը՝ հոր հետ վեճերի և ծնողների բաժանության մասին «Հորս հետ շատ էի կռվում, մի քիչ մեղադրում էի, բայց հիմա կուզեի տեսնել ու ասել՝ կներես: Այդ տարիքում չէի հասկանում, մտածում էի` միշտ պետք է սուր ու կտրուկ լինել: Բայց կյանքն այնքան կարճ է, մենք երբեք չգիտենք մեր սիրելի մարդկանց կտեսնենք նորից, թե՝ ոչ»:
-
Հարցազրույց 14:55 • 24/07 «Շատ վատ բան արեց Լալան, նեղացած եմ Լալայից». Աշոտ Ղազարյան «Երբ մարդիկ մի ֆիլմում խաղում են, մտերմանում ու ընկերանում են: Մերը ընկերություն չէր: Ես, Հրանտն ու Լալան այդ ֆիլմում ու այդ բակում դարձանք հարազատներ, մի ընտանիքի անդամներ: Ու դրանից հետո սկսեցինք ջերմ ընկերություն անել»:
Հարցազրույց
-
14:55 • 24.07.24 «Շատ վատ բան արեց Լալան, նեղացած եմ Լալայից». Աշոտ Ղազարյան
Նորաձևություն
-
11:33 • 19.07.24 «Մեր նոր թափանցիկ հավաքածուն թողարկվեց». Քիմ Քարդաշյան
Շոուբիզնես
-
11:58 • 24.07.24 Հոլլի Բերիի նոր ֆոտոշարքը
Photographer
-
16:25 • 23.05.24 Լիա Զախարյանը ներկայացրել է նոր լուսանկարներ
-
20:27 • 22.05.24 Սուրեն Փահլևանյանի և Մագա Հարությունյանի համատեղ ֆոտոշարքը